Achtergrond
Het is belangrijk om ook bij kinderen effectieve en veilige behandelingen voor depressie vast te stellen. Het is niet bekend of kinderen en adolescenten baat hebben bij het gebruik van tricyclische antidepressiva.
Cochrane-reviews
Binnen de Cochrane Collaboration worden systematische reviews van gerandomiseerde effectstudies (RCT's) op het gebied van de geneeskunde samengesteld en gepubliceerd op cd-roms: de Cochrane Library. Deze Cochrane-reviews onderscheiden zich in diverse opzichten van andere systematische reviews: een vooraf ingediend en beoordeeld protocol, diverse beoordelingsprocedures, actualisering bij het verschijnen van nieuwe RCT's, en de toevoeging van eventuele commentaren aan de review. Cochrane-reviews worden daarom gezien als de beste samenvattingen van het beschikbare klinische bewijs. In deze rubriek worden samenvattingen van relevante Cochrane-reviews gepubliceerd, steeds gevolgd door een commentaar, waarbij vooral aandacht wordt besteed aan de klinische relevantie van de uitkomsten voor de huisarts.
Tot voor kort waren alleen abstracts van de Cochrane Collaboration op internet te vinden en dan nog zonder zoekmachine ook. Onhandig dus. De hele Cochrane library, alle reviews, protocollen én een zeer groot register van randomized controlled trials, is te vinden bij Obgyn.net. Gratis en voor niks. Even registreren op www.obgyn.net/cochrane.asp en de wereld van de systematische reviews ligt aan je voeten. Een absolute aanrader.
De samenvattingen in deze aflevering zijn van de hand van dr. W.J.J. Assendelft, huisarts en directeur van het Dutch Cochrane Centre. De commentaren zijn van dr. R. Hoofs, G.D. Valk en dr. E.P. Walma, allen huisarts.
Methode
Er werd in verschillende databases naar effectstudies gezocht. Uit elke studie werd de beste uitkomstmaat van depressie genomen als indexmaat.
Resultaten/conclusie
Er voldeden 12 studies aan de opgestelde criteria. Van 8 studies konden de uitkomsten gepoold worden. Hieruit bleek geen voordeel van tricyclische antidepressiva boven placebo (odds ratio = 0,83; 95%-BI 0,48-1,42). Er waren 11 studies met continue uitkomstmaten. Hieruit bleek dat tricyclische antidepressiva, hoewel statistisch significant, maar een klein voordeel hadden boven placebo [effectsize = -0,38; 95%-BI -0,74- -0,02). Dit verschil bleek vooral aanwezig bij adolescenten. Dit in tegenstelling tot prepuberale kinderen bij wie nauwelijks verschil in werkzaamheid tussen placebo en tricyclische antidepressiva gevonden werd. Hieruit kan geconcludeerd worden dat prepuberale kinderen waarschijnlijk geen baat hebben van tricyclische antidepressiva. Hoewel er beperkt bewijs is dat adolescenten wel baat hebben, is het effect waarschijnlijk niet groot.
Commentaar
De review bespreekt in totaal 12 studies. Hierin is sprake van kleine onderzoekpopulaties, variërend van ongeveer 40 tot 150 kinderen en adolescenten in de verscheidene onderzoek- en controlegroepen. Daarnaast heeft men in de studies voor de effectmetingen verschillende observatie- en depressieschalen gebruikt, waardoor deze in mindere mate vergelijkbaar zijn. Door deze beperking in omvang en kwaliteit zijn de betrouwbaarheid en validiteit laag en is voorzichtigheid geboden bij het trekken van conclusies. Vooralsnog geven de resultaten aanwijzingen dat tricyclische antidepressiva geen effect hebben bij kinderen en slechts een laag significant effect bij adolescenten. Tesamen met de talrijke aangetoonde bijwerkingen, zoals een droge mond, orthostatische hypotensie en vertigoklachten alsmede de mogelijke cardiotoxische werking van tricyclische antidepressiva, geven deze resultaten aan dat er vooralsnog geen plaats is voor tricyclische antidepressiva's bij de behandeling van een depressie bij kinderen en adolescenten in de huisartspraktijk. Dit sluit aan bij de huidige professionele richtlijnen en gebruiken. Hierbij gaat men ervan uit dat behandeling van stemmingsstoornissen bij kinderen en jeugdigen in principe causaal moeten zijn, gericht op het wegnemen van de oorzaken. Indien antidepressiva toch worden toegediend, dienen ze altijd gecombineerd te worden met andere behandelingsmethoden, zoals individuele psychotherapie, gedragstherapie, begeleiding van de ouders of gezinstherapie. In de kinder- en jeugdpsychiatrie is nog weinig ervaring opgedaan met selectieve serotonineheropnameremmers. Bij volwassenen geven deze middelen relatief weinig bijwerkingen of toxiciteit. Verder grootschalig en uniform onderzoek bij bij kinderen en jeugdigen lijkt dan ook zinvol.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
