Uw dossier online

Steeds meer huisartsen bieden het aan, steeds meer patiënten maken er gebruik van: het digitale patiëntenportaal. Het is dé mogelijkheid voor patiënten om medische gegevens in te zien en online te communiceren met zorgverleners. Het bevat functionaliteiten van het eenvoudigweg tonen van episodes en medicatieoverzichten tot het aanvragen van medicatie, e-consulten en het maken van een afspraak. Service, transparantie, veiligheid en betrouwbaarheid staan hoog in het vaandel. De kwaliteit van zorg gaat omhoog en processen worden efficiënter. Althans, dat claimen de voorstanders.1

Dat lang niet alle zorgverleners er zo over denken, blijkt uit een Amerikaanse survey op drie eerstelijnsonderzoekslocaties onder 173 huisartsen en hun patiënten.2

Design Een survey (vragenlijstonderzoek) onder 173 huisartsen en 37.856 patiënten bij eerstelijnsinstellingen in Massachusetts, Pennsylvania en Washington. De survey vond plaats voorafgaand aan het openstellen van het patiëntenportaal OpenNotes voor een deel van de onderzoekspopulatie. De keuze voor openstelling van het portaal was aan de huisartsen zelf en werd niet bepaald door randomisatie: 110 huisartsen en 9043 patiënten namen deel, 63 huisartsen en 28.813 patiënten niet. Het portaal OpenNotes verschafte onder meer toegang tot het volledige journaal, zoals door hun huisarts was ingevoerd.

De vragenlijst werd samengesteld aan de hand van focusgroepen met 14 huisartsen en 41 patiënten en bevatte stellingen over mogelijke voordelen, risico’s en verwachtingen van de invoer van het patiëntenportaal. Antwoorden werden gegeven op een 5-puntsschaal van helemaal oneens naar helemaal eens. Omdat het onderzoek werd verricht voorafgaand aan de invoer konden de ervaringen met het portaal nog niet worden gepeild.

Analyses De onderzoekers beschreven de resultaten aan de hand van percentages eens of oneens met een bepaalde stelling. De resultaten van deelnemende en niet-deelnemende huisartsen alsmede van deelnemende en niet-deelnemende patiënten werden apart gerapporteerd en met elkaar vergeleken.

Uitkomsten Negentig procent van de deelnemende huisartsen meende dat hun patiënten beter voorbereid op consult zouden komen en meer controle konden houden over hun aandoeningen. Zo’n 70% zag voordelen op het vlak van zelfmanagement en therapietrouw. Onder niet-deelnemende huisartsen waren deze percentages respectievelijk 40% en 20%. Negentig procent van de patiënten van zowel de deelnemende als de niet-deelnemende praktijken verwachtte voordelen op bovengenoemde punten.

Huisartsen zagen meer risico’s dan patiënten. De helft van de deelnemende huisartsen en driekwart van de niet-deelnemende huisartsen meende dat online toegang tot het dossier verwarrend kon zijn of patiënten ongerust zou kunnen maken. Slechts een kleine 10% van de patiënten dacht er zo over.

Meer dan de helft van de huisartsen, zowel deelnemende als niet-deelnemende, verwachtte meer tijd kwijt te zijn met het rapporteren van het consult en met uitleg aan de patiënt over de rapportage. Ook verwachtten met name de niet-deelnemende huisartsen op een andere manier te rapporteren bij een vermoeden van kanker, drugsgebruik of psychische gezondheid wanneer patiënten toegang zouden hebben tot hun dossier. Een kwart van de deelnemende huisartsen verwachtte verbetering in proces- en uitkomstindicatoren omtrent kwaliteit van zorg. Tweederde van de deelnemers verwachtte toegenomen patiënttevredenheid en veiligere zorg, tegenover eenderde bij niet-deelnemers.

Beschouwing De onderzoekers concluderen dat meningen en verwachtingen van dokters ten aanzien van invoer van een patiëntenportaal met toegang tot onder meer het journaal sterk variëren. Patiënten lijken enthousiaster en zien weinig beren op de weg.

Het online patiëntenportaal houdt de gemoederen bezig. Voorstanders wijzen op het belang van transparantie, zelfmanagement en patiënttevredenheid. Opvallend genoeg niet op verbeteringen in uitkomstmaten aangaande kwaliteit van zorg. Tegenstanders zijn huiverig voor ongerustheid en verwarring onder patiënten en vrezen voor privacy en veiligheid. Over één zaak zijn beide kampen het eens: bij invoer van een patiëntenportaal zal de manier, omvang en tijdsbelasting van dossiervoering drastisch veranderen. Patiënten lijken aan de bezwaren van hun zorgverleners weinig boodschap te hebben. Zij willen het. Meer inzicht in hun medisch doopceel, meer service, meer mogelijkheden voor zelfmanagement zonder angst voor ongerustheid of verwarring.

De vraag of invoer van het patiëntenportaal leidt tot betere, efficiëntere zorg blijft in dit onderzoek onbeantwoord en is zelfs wat naar de achtergrond verdrongen. Mogelijk zijn andere argumenten (service, transparantie, zelfbeschikking) belangrijker. Waarvoor kiest u als dokter? En als patiënt?