Verdwenen hartziekte

Ooit van myodegeneratio cordis gehoord? In 1965 was dat de meest voorkomende hartziekte in de huisartsenpraktijk. Vijftig huisartsen registreerden destijds in hun totale populatie (n=155.962) 2267 patiënten met hart- en vaatziekten: 15 hadden er acuut reuma, 65 een klepgebrek met reuma in anamnese, 122 een klepgebrek zonder reuma, 448 coronariatrombose en 396 andere coronaire hartziekten (coronaire sclerose en coronaire insufficiëntie), 279 patiënten hadden functionele hartziekten waaronder destijds niet alleen de ritmestoornissen vielen, maar ook de hartneurosen. De opmerkelijkste categorie is de myodegeneratio cordis: ‘hartzwakte zonder duidelijke oorzaak, vooral bij oudere mensen’. Maar liefst 774 mensen leden daaraan (34% van alle hart- en vaatziekten). Het was ook de belangrijkste oorzaak van hartfalen; 44% van deze patiënten kreeg deze diagnose. Het begrip bestaat nog steeds, al wordt het nauwelijks meer gebruikt. In PubMed zijn er slechts 3 Duitse verwijzingen, waarvan de laatste uit 1968 en zelfs Google levert nauwelijks iets op. In de ICPC is myodegeneratio cordis nu een synoniem voor myopathie. In 2000 werden er in heel Nederland 23 mannen en 13 vrouwen opgenomen met hartfalen vanwege een myocarddegeneratie. In de sterftestatistiek duikt het begrip wat vaker op: 108 mannen en 199 vrouwen overleden in 2001 volgens CBS-cijfers aan deze aandoening. Van een vage omschrijving is het een meetbare en zeldzame ziekte geworden. De tabel geeft een overzicht van de prevalentie uit dit oude NHGonderzoek en de gloednieuwe cijfers uit de tweede Nationale Studie. Wie zegt dat ziekten harde entiteiten zijn? Niks is veranderlijker dan termen die dokters voor ziekten gebruiken. (JZ) Huisarts Wet 1966;9:386-93.