Verhalen over vervangingsgeneeskunde

Fictie voedt het publieke debat over technologische vooruitgang in de geneeskunde. Dat geldt vooral voor biotechnologie. Neem bijvoorbeeld klonen: voor leken is klonen onlosmakelijk verbonden met het boek of de film The Boys From Brazil, waarin via klonen kleine Hitlertjes opgroeien. Het eerbiedwaardige Rathenau Instituut – adviesorgaan voor het parlement -besefte dat en nam een opmerkelijk initiatief: het publiceren van literaire verhalen en gedichten over vervangingsgeneeskunde. Het idee voor de verhalenbundel kwam van seniorprojectmedewerker Gert van Dijk: ‘Het is natuurlijk belangrijk om in het publieke debat de voors en tegens rond een bepaald ethisch dilemma te verkennen. Maar met die argumenten sec ben je er nog niet. Want in de meningsvorming rond een moreel probleem spelen ook angsten en fantasieën een rol die moeilijk te vatten zijn in rationaliteit.’ Hij vervolgt: ‘Onze ervaring leert dat technologische ontwikkelingen vaak een weerslag krijgen in fictie, of dat nou serieuze romans betreft dan wel science-fiction boeken of films, dat maakt niet uit. Bij een ontwikkeling als xeno-transplantatie ontstaat bij het publiek vaak een onberedeneerd “jakkes-gevoel”. Dat ongemakkelijke gevoel is moeilijk in argumenten te vatten, omdat het een mengvorm is van onduidelijke angsten, emoties en gevoelens van onbehagen. Juist dit amalgaam aan gevoelens verdient een plek in het publieke debat. Maar hoe? Vandaar dat wij toen hebben besloten mensen te benaderen die dat gevoel wel onder woorden kunnen brengen. Romanschrijvers dus.’ Vol overtuiging: ‘De doelstelling was om nieuwe culturele ijkpunten te creëren en andersoortige argumenten een plaats te geven in het publieke debat, in dit geval rond vervangingsgeneeskunde.’ Het resultaat is een bloemlezing – in de goedkope reeks Rainbow pocket – met korte verhalen van binnenlandse en buitenlandse schrijvers. Sommige stukken zijn speciaal voor deze uitgave geschreven, zoals de bijdragen van Desanne van Brederode en Emma Brunt. Deze worden afgewisseld met al gepubliceerd materiaal van bijvoorbeeld dichter en Nobelprijswinnaar Wislawa Szymborska en de overleden Belcampo. Het boekje bevat bovendien een portfolio kunstwerken in full colour. Het omslag is een computerbewerkte foto van kunstenaar Inez van Lamsweerde en dus prachtig. (FM)