PEARLS bieden de lezer bruikbare wetenschap voor de werkvloer, op basis van de Cochrane Database of Systematic Reviews. De coördinatie is in handen van dr. F.A. van de Laar, Cochrane Primary Health Care Field, UMC St Radboud Nijmegen • Correspondentie: floris.vandelaar@radboudumc.nl.
Context De WHO definieert persisterende diarree als diarree die langer dan 14 dagen aanhoudt en wordt veroorzaakt door een (bewezen of verdachte) infectieuze agens.
Klinische vraag Wat is de effectiviteit en wat zijn de bijwerkingen van de behandeling met probiotica van kinderen met persisterende diarree?
Conclusies auteurs Vergeleken met placebo verkorten probiotica de duur van persisterende diarree met 4,02 dagen (95%-BI 3,43 tot 4,61; 2 onderzoeken; n = 324).1 Eén onderzoek toonde een verschil in defecatiefrequentie tussen probiotica en placebo van (5,2 ± 2,1 versus 10,2 ± 3,2) keer per dag ten gunste van de behandeling met probiotica. In een ander onderzoek, met 3 onderzoeksgroepen, bleek dat de defecatiefrequentie op dag 5 was afgenomen tot 2,0 ± 2,0 keer per dag bij de behandeling met saccharomycines (een gist) en tot 1,5 ± 0,9 keer per dag bij de behandeling met lactobacilli (een bacterie) in vergelijking met 5,2 ± 3,0 keer in de placebogroep (p < 0,001). Er bleek geen verschil te zijn tussen de probiotica- en de placebogroep in het volume van de ontlasting (1130 ± 250 versus 830 ± 180; p = 0,89). Eén onderzoek toonde een significante vermindering van de opnameduur ten gunste van probiotica in vergelijking met placebo (7,3 ± 1,6 versus 15,5 ± 1,5; p < 0,05). Drie van de vier geïncludeerde onderzoeken rapporteerden dat er geen bijwerkingen waren. Het vierde onderzoek gaf geen informatie over mogelijke bijwerkingen.
Beperkingen De zoekstrategie voor deze Cochrane-review levert slecht vier relevante onderzoeken op met een beperkt aantal patiënten (464).
De heterogeniteit wat betreft behandeling, gebruikte probioticastam en beschrijving van de uitkomstmaten was groot. De auteurs concluderen dat er onvoldoende bewijs is om probiotica aan te bevelen en dat verder onderzoek wenselijk is.
Commentaar
Probiotica staan inmiddels algemeen bekend als middelen die de darmflora verbeteren. Ze verschijnen steeds vaker in de schappen van de drogist of apotheker en zijn gemakkelijk verkrijgbaar via internet. De huisarts zal dus ook steeds vaker de vraag krijgen of probiotica zinvol zijn bij diarreeklachten. Tot nu toe is nog geen duidelijke effectiviteit aangetoond van probiotica bij acute diarree (duur korter dan 14 dagen), maar hoe zit dat bij persisterende diarree? De huidige NHG-Standaard Acute Diarree geeft aan dat probiotica onvoldoende effectief zijn, maar dat er geen reden is om het gebruik van probiotica af te raden als patiënten dat willen. Dit advies is gebaseerd op onderzoeken waarin patiënten zijn geïncludeerd met diarree korter dan 14 dagen. Bij een duur van meer dan 10 dagen, met name bij kinderen, na een verblijf in de (sub)tropen of bij personen met een verminderde weerstand, adviseert de standaard onderzoek naar protozoa te verrichten met een triple fecestest. Ook over de behandeling van een bewezen agens bij persisterende diarree doet de standaard concrete aanbevelingen. Kortom, de standaard gaat wel in op persisterende diarree en de (oorzakelijke) behandeling, maar geeft geen advies over de effectiviteit van (ondersteundende) probiotica bij deze groep patiënten. Deze Cochrane-review biedt dus welkome aanvullende informatie over het nut van probiotica bij kinderen met persisterende diarree.
De gemiddelde duur van diarree na starten met probiotica ging van 9 dagen naar 5 dagen in het eerste onderzoek en van 8 naar 4 dagen in het tweede onderzoek. Dit lijkt een mooie winst, zeker gezien het relatief snelle effect na het starten van probiotica in deze onderzoeken. Duidelijke informatie over de periode waarin de probiotica zijn voorgeschreven ontbreekt echter in dit onderzoek en het aantal geïncludeerde kinderen was in beide onderzoeken betrekkelijk laag (respectievelijk n = 235 en n = 89). Hoewel probiotica steeds makkelijker verkrijgbaar zijn, zijn ze niet goedkoop. Bij langdurig gebruik zullen de kosten snel oplopen voor de patiënt en het is de vraag of de patiënt de mogelijke winst in diarreevrije dagen vindt opwegen tegen de kosten.
Hoewel in de review twee onderzoeken een verkorting van de duur van persisterende diarree laten zien, zijn wij het met de auteurs eens dat er op dit moment onvoldoende bewijs is dat probiotica daadwerkelijk effectief zijn in de behandeling van kinderen met persisterende diarree. Tevens zijn de mogelijke bijwerkingen nog onvoldoende onderzocht. Terughoudendheid bij het adviseren van gebruik van probiotica bij kinderen met persisterende diarree is dan ook nog aangewezen.
Literatuur
- 1.↲Bernaola Aponte G, Bada Mancilla CA, Carreazo NY, Rojas Galarza RA. Probiotics for treating persistent diarrhoea in children. Cochrane Database Syst Rev 2013;8:CD007401.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
