Zorgbehoefte cognitief niet beperkte bejaarden duurt betrekkelijk kort

Medische zorg leidt tot compressie van morbiditeit en mogelijk ook tot compressie van zorgbehoefte bij ouderen (hulp bij wassen, aankleden, wandelen en transfer). Ouderen en hun naasten willen graag informatie over de te verwachten zorgbehoefte. In welke toestand zal ik overlijden? Welke verzorging zal ik dan nodig hebben? Om hier antwoord op te geven, is het goed te weten of er een aanwijsbaar patroon van zorgbehoefte is gedurende het laatste levensjaar, dat gerelateerd is aan een specifieke oorzaak van het overlijden. Gill et al. volgden gedurende 10 jaar een cohort van 754 thuiswonende 70-plussers zonder zorgbehoefte. Ze brachten chronische aandoeningen, cognitieve toestand en frailty in kaart en de deelnemers kregen maandelijks een telefonisch interview. De onderzoekers rubriceerden de doodsoorzaak van de 383 overledenen als kanker, dementie, orgaanfalen, frailty, plotse dood of overigen. Frailty was de meest (30%) en plotse dood de minst frequente doodsoorzaak (3%). Vijf ongeveer even vaak voorkomende patronen van zorgbehoefte tekenden zich af: ‘persisterend’, ‘langzaam progressief’, ‘snel progressief’, ‘catastrofaal’ en ‘geen’. Persisterende zorgbehoefte werd voor het grootste deel verklaard door dementie. De overlap tussen de diverse condities bedroeg 10-15%. Terwijl meer dan helft van de ouderen 1 jaar voor het overlijden niet zorgbehoeftig was, werd het merendeel zorgbehoeftig in de laatste maanden voor zijn overlijden. Hogeropgeleiden waren oververtegenwoordigd in de groep ‘catastrofale’ en ‘geen’ zorgbehoefte. Wat betekent dit voor de praktijk? Met uitzondering van dementie hebben de overige chronische aandoeningen en frailty geen voorspellende betekenis voor de zorgbehoefte van ouderen in hun laatste levensjaar. Ondersteuning van algemene dagelijkse levensverrichtingen is voor de bejaarde zonder dementie meestal pas nodig gedurende de laatste levensmaanden. Plotse dood is ook bij ouderen een betrekkelijk zeldzaam gebeuren. Dit onderzoek verklaart de toename van het aantal cognitief beperkte bejaarden in onze verzorgingshuizen. (Ben Ponsioen)