De rol van de media bij onverklaarde klachten

Dokters hebben het gevoel dat de berichtgeving door de media mede debet is aan de bij rampen optredende epidemie van aspecifieke klachten die worden toegeschreven aan ontsnapte chemische substanties of geheimzinnige straling. Maar is dat alleen een gevoel of is daar ook evidence voor? Winters et al. deden een interessant onderzoek naar deze problematiek. Zij lieten gezonde proefpersonen een gasmengsel inademen waaraan 10% CO ₂ was toegevoegd; het O ₂-gehalte was steeds 21% zoals in normale inademinglucht. Zoals bekend kunnen door het toevoegen van CO ₂ symptomen ontstaan als tachypneu, hartkloppingen en angst. Aan de ene helft van de gasmengsels werd een onwelriekende stof toegevoegd in een concentratie die geen klachten kon veroorzaken (ammonia), aan de andere helft een fris ruikende stof (niaouli). Er was een controlegroep die dezelfde geurstoffen inademde zonder toevoeging van CO ₂. In dit eerste deel van het onderzoek werden de proefpersonen geconditioneerd voor het vervolg. De resultaten waren dan ook als verwacht: proefpersonen die een mengsel inhaleerden waaraan CO ₂ was toegevoegd kregen meer klachten dan proefpersonen die geen CO ₂ inhaleerden. Nu het tweede deel van het onderzoek: de proefpersonen kregen allemaal hetzelfde mengsel te inhaleren als in de eerste sessie, maar nu zonder CO ₂. Wat bleek? Proefpersonen die in de eerste sessie een CO ₂-houdend mengsel inhaleerden, kregen ook nu meer klachten. Bovendien kregen de ammonia-inademers meer klachten dan de niaouli-inademers. Stinkende gassen geven meer klachten. Nog steeds geen spectaculair resultaat, maar de onderzoekers deden nog iets: een deel van de proefpersonen kreeg aan het begin van het onderzoek schriftelijke informatie over multiple chemical sensitivity, een controversieel functioneel syndroom, waarbij klachten toegeschreven worden aan giftige stoffen die in onschadelijk geachte concentraties aanwezig zijn in het milieu. Deelnemers die én die informatie kregen én het stinkend gasmengsel inhaleerden, ontwikkelden de meeste klachten. Berichtgeving in de media waarin gerapporteerd wordt over mogelijk vrijgekomen chemische stoffen of gevaarlijke straling kan dus heel goed het klachtniveau beïnvloeden van personen die daar gevoelig voor zijn. (PL)