Het HoutenBeenTheater

Inleiding

Oefenen en uitproberen van levensechte situaties in een veilige sfeer, dat is de kern van het HoutenBeenTheater. Uitproberen wat wel en wat niet werkt in communicatie. Optimaal gebruikmaken van je zintuigen. Niet uitleggen en discussiëren hoe het anders kan, maar laten zien. Een zin, een gebaar, een houding, een gesprek. Niet je best doen. Er mag gelachen worden. Een werkplaats voor nascholing.

De locatie

De onderwijsruimte is niet meer een traditioneel cursuszaaltje. Een berg kleurige krukjes ligt te midden van een aantal decorstukken in de verder lege zaal. Er klinkt muziek, soms een kakofonie. De voorstelling lijkt al begonnen, maar toch staat ook de koffie uitnodigend klaar.

De spelverdeler

De spelverdeler kondigt zich aan en vraagt de deelnemers op een krukje rond hem plaats te nemen. Hij is de presentator. Hij legt uit wat er gaat gebeuren, bezweert dat niemand iets gaat doen waar die spijt van krijgt, creëert een sfeer waarin iedereen zich vrij kan voelen om dingen uit te proberen, kortom: hij is de vriend van het publiek.

Het onderwijs

Het onderwijs is een synthese van cursorische nascholing en theatrale werkvormen. De docent wordt nadrukkelijk ook als speler beschouwd in de rol van observator en commentator.

Theatrale werkvormen

Er is een openingsscène, bijvoorbeeld een telefoongesprek met een borderliner, om kort neer te zetten om welke problematiek het gaat . ‘Herken je dit?’, inventariseert de spelverdeler. ‘Wat doet het met je en hoe ga je ermee om?’ Wanneer er meerdere invalshoeken zijn voor de problematiek, bijvoorbeeld bij de samenwerking op een huisartsenpost, dan kan een compilatie van tien korte scènes verhelderend werken. Een andere werkvorm is beeldentheater. De deelnemers worden uitgenodigd in kleine groepjes een beeld of beeldengroep te maken waarvan een willekeurige passant direct zal zeggen: ‘Hé, dat is een huisarts’ of ‘Dat lijkt wel een heel lastige patiënt’. De spelverdeler gaat daarna met de groep langs de beelden. Wat zie je (observeren); waaruit blijkt dat dit bijvoorbeeld een huisarts is (interpreteren); hoe kan je dit beeld sterker maken (verbeteren)?

Forumtheater

De kern van de voorstelling is het forumtheater, of inspringtheater. Het vindt zijn oorsprong in Brazilië bij Augusto Boal. Deze gedreven theatermaker ontwikkelde een methodiek om de mensen van het platteland weerbaarder te maken tegen hun onderdrukkers: de landeigenaren en bestuurders. Deze theatervorm is wereldwijd bekend geworden als het Theatre of the Oppressed. Het HoutenBeenTheater legt het publiek één of meer scènes voor van bijvoorbeeld een spreek- of wachtkamersituatie waarin van alles misgaat, maar wel zo dat het herkenbaar en invoelbaar is. Als de scène klaar is en nabeschouwd, wordt hij opnieuw gespeeld. Nu krijgen de deelnemers de gelegenheid ‘stop’ te roepen als ze iets waarnemen dat hen niet bevalt en worden ze uitgenodigd een andere aanpak uit te proberen. Bij dit uitproberen zijn een aantal veiligheidskleppen ingebouwd. De inspringer kan altijd zelf stoppen, de spelverdeler kan dat doen en natuurlijk ook het publiek. De feedback die de inspringer krijgt, bestaat uit het tegenspel van de andere speler(s) in de scène. De consequenties van de uitgeprobeerde aanpak worden zo direct zichtbaar. Met het HoutenBeenTheater ben je niet op zoek naar hoe het moet, maar hoe het zou kunnen. De cursist die inspringt is daarbij de sleutelfiguur.