Diagnostiek stap voor stap

Diagnostiek is een stapsgewijs proces. Al vroeg tijdens een consult schiet ons een aantal diagnoses te binnen, de ene wat waarschijnlijker dan de andere. Hoe waarschijnlijk een diagnose in die fase is, hangt samen met het vóórkomen van de aandoening. Hoe vaker een aandoening voorkomt, hoe groter de voorafkans. Zo is bij een patiënt die met diarree bij de huisarts komt de voorafkans op een endocriene tumor zeer klein; de voorafkans op een virale enteritis is echter groot. In de spreekkamer van de internist zullen die kansen heel anders verdeeld zijn. Door aanvullende informatie uit anamnese, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek te verzamelen, proberen we de waarschijnlijkheid van een bepaalde diagnose groter (of juist kleiner) te maken. En dit is ook de invalshoek van het boek Differentiële diagnostiek in de interne geneeskunde. Waar de meeste leerboeken in de interne geneeskunde de diagnose als uitgangspunt hebben, staan in dit boek klachten, symptomen en laboratoriumuitslagen centraal. Aan de hand van een bepaald symptoom, bijvoorbeeld diarree, worden naar pathofysiologische oorzaak alle mogelijke diagnoses besproken. Vervolgens wordt aangegeven welk aanvullend onderzoek kan leiden tot een definitieve diagnose. De hoofdstukken zijn grotendeels gerangschikt naar orgaanstelsel. Ook besteedt het boek aandacht aan functionele syndromen, zoals algemene malaise of moeheid. Ieder hoofdstuk is overzichtelijk opgebouwd en voorzien van duidelijke tabellen en soms – bij dermatologische en oogheelkundige onderwerpen – van kleurafbeeldingen. De lijsten met differentiële diagnoses (bijvoorbeeld elf oorzaken van een opgezet pijnlijk been!) kunnen onze diagnostische blik verruimen en aanleiding geven een eerste diagnose te heroverwegen. Tevens is in dit boek een aantal heldere diagnostische stroomdiagrammen opgenomen, zoals voor icterus en erytrocyturie. Daarmee is het een praktisch en toegankelijk boek, maar meer voor de internist dan voor de huisarts. De geadviseerde nadere onderzoeken behoren meestal niet tot het arsenaal dat de huisarts tot zijn beschikking heeft. Bovendien ontbreken veelal gegevens over prevalentie en incidentie van de verschillende aandoeningen. En juist deze gegevens zijn, zoals hierboven aangegeven, in het diagnostische proces voor de huisarts van grote waarde. Kortom: een helder en prettig leesbaar boek, maar voor de huisarts meer een naslagwerk dan een boek voor de dagelijkse praktijk.