De academische ratrace

Onderzoekers publiceren artikelen en doen dat bij voorkeur in de beste bladen. Wat de beste bladen zijn is niet zomaar klip en klaar, maar er is gelukkig een maat voorhanden, namelijk de impact factor: een getal dat aangeeft hoe vaak er verwezen wordt naar artikelen uit dat blad. Een Amerikaans bedrijf berekent ieder jaar deze impact factor voor met name Engelstalige tijdschriften volgens een gestandaardiseerde methode. Binnen de categorie ‘Medicine general and internal’ vormen New England Journal of Medicine, Journal of the American Medical Association en Lancet de top 3. De impact factor wordt veelvuldig misbruikt. Veel universiteiten stimuleren om zo ‘hoog’ mogelijk te publiceren, al of niet vergezeld van financiële prikkels. Bij sommige subsidiegevers moeten onderzoekers hun publicatielijst toevoegen met daarbij de impact factor van de tijdschriften. Maar de impact factor van een tijdschrift zegt niet zoveel over de impact van een individueel artikel. Daarnaast is de impact factor sterk afhankelijk van het aantal onderzoekers dat in een bepaald gebied actief is. Zo is de ranking van kindergeneeskundige bladen over de volle breedte lager dan vakgebieden als cardiologie, neurologie en gastro-enterologie, simpelweg omdat er minder onderzoekers actief zijn binnen de kindergeneeskunde. Een laatste beperking van de impact factor is dat hoe vaak een artikel geciteerd wordt niet maatgevend is voor de kwaliteit van het daarin gerapporteerde onderzoek. Eén geruststelling: terwijl talloze tijdschriftredacteuren ieder jaar weer halsreikend uitkijken naar de nieuwe impactfactorlijsten, hebben we het bij H&W wat rustiger, want wij doen het zonder impact factor. Hans van der Wouden