De naald en de hooiberg

Op het eiland Funen stelden onderzoekers een steekproef onder 20.000 inwoners van boven de 20 jaar schriftelijk vragen over symptomen die algemeen worden geïnterpreteerd als alarmsymptomen voor kanker: knobbel in de borst, bloed in de ontlasting of urine, of langer dan 6 weken hoesten.1 Ze rapporteerden over ervaringen het afgelopen jaar. Knobbel in de borst en hematurie bleek voor te komen bij 3,3% van de bevolking, bloed bij de ontlasting en langdurig hoesten bij 6%. Ongeveer tegelijkertijd verscheen een meta-analyse naar de voorspellende waarde van genoemde symptomen in de huisartsenpraktijk.2 Hier gaat het om mensen die met genoemde klachten hulp zochten. De gevonden onderzoeken rapporteerden nogal verschillende uitkomsten en kenden grote heterogeniteit. Geen enkel symptoom bereikte echter een positief voorspellende waarde van meer dan 5%. In bepaalde leeftijdsgroepen lag de voorspellende waarde echter hoger, zoals we ook kunnen verwachten: bloed bij de ontlasting bij 75-plussers, hematurie bij 60-plussers en knobbel in de borst bij vrouwen boven de 20 jaar. Onderzoeken naar langdurig hoesten werden niet opgenomen in de meta-analyse, maar hemoptysis had een voorspellende waarde groter dan 5% bij mannen boven 55 en bij vrouwen boven 65 jaar. Het blijkt dat symptomen die kunnen wijzen op kanker vaak voorkomen en relatief zelden een grote voorspellende waarde hebben voor het bestaan van kanker. Een typisch huisartsgeneeskundig klusje dus. (Henk van Weert)