Beeldvormend onderzoek toont relatief meer uitgesproken afwijkingen van het brein bij mensen met DM2. In de algemene bevolking zijn hypertensie, hypercholesterolemie en obesitas risicofactoren voor dementie, maar de relatie tussen de klassieke risicofactoren en dementie is bij DM2 minder helder. Intrinsieke diabeteskenmerken zoals hyperinsulinemie en hyperglykemie zouden wel eens een belangrijke rol kunnen spelen bij achteruitgang van cognitie, los van de cardiovasculaire risicofactoren.
Onderzoekers van de Utrechtse Diabetic Encephalopathy Study keken naar de relatie tussen vasculaire en metabole risicofactoren en versnelde cognitieve achteruitgang bij mensen met DM2. Met vier jaar tussentijd werd twee maal een uitgebreid neuropsychologisch onderzoek gedaan bij 68 type 2 diabetespatiënten en 38 gematchte controles, bij aanvang gemiddeld 65 jaar oud. Met MRI-scans werden relevante hersenvolumina berekend (hoe meer witte stof en ventrikelvolume, hoe dementer). De deelnemers werden gestatust en cardiovasculaire risicofactoren werden vastgelegd. De procedure bij aanvang en na vier jaar was identiek.
Een kwart (17/68) van de deelnemers met DM2 had een versnelde cognitieve achteruitgang bij herhaald neuropsychologisch onderzoek, vergeleken met de andere 51 mensen met DM2 en met de controlegroep. Hun cognitieve achteruitgang hield gedurende de vier jaar gelijke tred met de volumevermindering van hun brein zichtbaar op de MRI. Bij deze 17 mensen met DM2 bleek geen enkele risicofactor geassocieerd te zijn met hun versnelde cognitieve achteruitgang. BMI, systolische bloeddruk, lipiden en cardiovasculaire comorbiditeit voorspellen geen dementie. Ook glykemie en duur van diabetes hebben geen relatie met cognitie.
Misschien was vier jaar te kort of was de schade al opgetreden voor aanvang van het onderzoek. Mogelijk spelen genetische factoren of ontsteking een rol in het dementeringsrisico van mensen met DM2, maar de auteurs hadden hiervoor geen materiaal verzameld.
Vooralsnog kunnen we het verhoogde gevaar van dementie bij mensen met DM2 niet afwenden, niet met leefstijlverbetering en niet met medicatie. (Ymte Groeneveld)