Voorkomt koffie depressie bij vrouwen?

Cafeïne is een krachtige stimulator van het centrale zenuwstelsel en wordt voor 80% geconsumeerd in de vorm van koffie. De rest nemen we tot ons via thee, chocolade en frisdranken. Een eerder onderzoek wees al op een mogelijk positief effect van het gebruik van cafeïne op de incidentie van depressie bij Finse mannen. Zoals bekend maken vrouwen tweemaal zoveel kans op het ontwikkelen van depressie als mannen.

De onderzoekers selecteerden 50.739 vrouwen, afkomstig uit de Amerikaanse Nurse Health Study. Deze vrouwen waren bij het begin van het onderzoek in 1996 niet bekend met depressieve klachten. Met periodieke vragenlijsten van de Nurse Health Study werden eet- en (koffie)drinkgedrag in kaart gebracht. Tevens werden gegevens verzameld over lifestyle, rookgedrag, en medische en sociaal-economische status ter bepaling van covariabele risicofactoren voor depressie.

Aan het einde van het onderzoek in 2006 bleken 2607 vrouwen een depressie te hebben ontwikkeld. Na correctie voor covariabelen vond men een omgekeerde dosisgerelateerde relatie tussen de hoeveelheid geconsumeerde koffie en de kans op het ontwikkelen van depressieve klachten. Het verschil liep op tot 20% bij gebruik van 4 of meer kopjes koffie in vergelijking met vrouwen die geen koffie gebruikten. Deze relatie vond men niet bij het gebruik van decafé en ook niet bij het gebruik van chocolade, thee of frisdranken.

Het mechanisme is vooralsnog onduidelijk. Cafeïne activeert de afgifte van neurotransmitters als dopamine en serotonine die met stemmingsprocessen in verband worden gebracht, maar dat zou alleen de kortetermijneffecten verklaren.

Vanwege het observationele karakter kunnen de onderzoekers slechts suggereren dat er een verband bestaat tussen cafeïnegebruik en incidentie van depressie. Meer onderzoek is nodig om het definitieve bewijs te leveren en om na te gaan of koffie een rol kan spelen bij de preventie en/of behandeling van depressieve klachten.

(Johan Schinkelshoek)