Samenvatting
De kern
-
Hoofd-halstumoren zijn bij mannen de op zes na en bij vrouwen de op negen na meest voorkomende carcinomen.
-
Roken, alcohol, pruimtabak en betelnoten zijn bekende risicofactoren. Het humaan papillomavirus is verantwoordelijk voor een toenemend aantal orofarynxcarcinomen.
-
De tumoren worden vaak pas in een gevorderd stadium ontdekt. Alertheid is geboden bij aanhoudende klachten in het hoofd-halsgebied, zeker als die eenzijdig zijn en als er risicofactoren aanwezig zijn.
-
Anamnese en lichamelijk onderzoek zijn niet toereikend voor de diagnose. De kno-arts stelt deze op basis van endoscopische biopten, en stadieert de tumor met behulp van echo, CT en MRI.
-
De behandeling bestaat uit chirurgie en radiotherapie, en is zeer ingrijpend. De huisarts speelt daarna een belangrijke rol in de psychosociale begeleiding van de patiënt.
Inleiding
Signaalklachten | Risicofactoren | Alarmerende bevindingen |
---|---|---|
- globusklachten- keelpijn- pijn tijdens eten (vooral van alcohol en zuur voedsel)- oorpijn zonder afwijkingen aan het oor- heesheid- passagestoornissen- niet meer passend kunstgebit- éénzijdige neusverstopping of rhinorroe- oorpijn bij chronische otitis | - leeftijd- roken- alcohol- combinatie van roken en alcohol- eten van betelnoten- Chinese afkomst- blootstelling aan nikkel, arseen, chloor- blootstelling aan houtstof (houtbewerkers)- blootstelling aan textielvezels (werkers in textielindustrie)- onbeschermde blootstelling aan de zon- bestraling op jonge leeftijd- immuunsuppressie- asbest | - (niet genezend) ulcus- zwelling in de hals, meer dan vier tot zes weken- hersenzenuwuitval- eenzijdige otitis media bij volwassene, meer dan vier tot zes weken |
Tumorgrootte (T) | Lymfeklier (N) | Metatasen (M) | |||
Tis | carcinoma in situ | ||||
T0 | geen primaire tumor detecteerbaar | N0 | geen lymfekliermetastasen | M0 | geen |
T1 | N1 | één ipsilaterale klier, < 3 cm | M1 | aanwezig | |
T2 | 2-4 cm, binnen orgaan van oorsprong | N2 | twee of meer ipsilaterale of bilaterale klieren, < 6 cm | ||
T3 | > 4 cm, weefselinfiltratie maar binnen orgaan van oorsprong | N3 | kliermetastase > 6 cm | ||
T4 | tumor groeit buiten het orgaan van oorsprong |
Larynxcarcinoom
Incidentie en diagnose
Behandeling
Ernstige dysplasie/carcinoma in situ
T1-tumoren
T2-tumoren
T3- en T4-tumoren
Lymfekliermetastasen
Recidief en revalidatie
Tumoren van de mondholte
Incidentie en etiologie
Behandeling
Farynxtumoren
Nasofarynxcarcinoom
Incidentie en etiologie
Behandeling
Orofarynxcarcinoom
Incidentie en etiologie
Behandeling
Hypofarynxcarcinoom
Incidentie en etiologie
Behandeling
Preventie en screening
De rol van de huisarts
Aandachtspunten
-
Preventie: motiveer patiënten om te stoppen met roken en overmatig alcoholgebruik.
-
Diagnose: wees alert bij alarmerende symptomen in aanwezigheid van risicofactoren [tabel 1].
-
Behandeling: bied (psychosociale) steun bij de vaak ingrijpende behandeling.
-
Follow up: wees alert op lokaal recidief bij klachten in het hoofd-halsgebied.
Literatuur
- 1.IKNL. Kenniscentrum voor zorgverleners in de oncologische zorg [internet]. http://www.iknl.nl, geraadpleegd september 2012.
- 2.Nederlandse Werkgroep Hoofd-Hals Tumoren (NWHHT). Larynxcarcinoom: Landelijke richtlijn, versie 3.0 [internet]. Integraal Kankercentrum Nederland, 2010. http://oncoline.nl/larynxcarcinoom, geraadpleegd september 2012.
- 3.Nederlandse Werkgroep Hoofd-Hals Tumoren (NWHHT). Mondholte- en orofarynxcarcinoom: Landelijke richtlijn, versie 1.4 [internet]. Integraal Kankercentrum Nederland, 2004. http://oncoline.nl/mondholte-en-orofarynxcarcinoom, geraadpleegd september 2012.
- 4.Nederlandse Werkgroep Hoofd-Hals Tumoren (NWHHT). Hypofarynxcarcinoom: Landelijke richtlijn, versie 2.0 [internet]. Integraal Kankercentrum Nederland, 2010. http://oncoline.nl/hypofarynxcarcinoom, geraadpleegd september 2012.
- 5.Marur S, D’Souza G, Westra WH, Forastiere AA. HPV-associated head and neck cancer: A virus-related cancer epidemic. Lancet Oncol 2010;11:781-9.
- 6.Yoshizaki T, Ito M, Murono S, Wakisaka N, Kondo S, Endo K. Current understanding and management of nasopharyngeal carcinoma. Auris Nasus Larynx 2012;39:137-44.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.