Het is verleidelijk om benzodiazepinen voor te schrijven: ze geven rust en slaap. De nadelen zijn echter groter. Naast snelle gewenning is het valgevaar berucht, vooral onder ouderen.
Kortwerkende benzodiazepinen lijken onschuldiger omdat ze minder ‘stapelen’. Onderzoekers van de Vrije Universiteit keken in twee onafhankelijke prospectieve onderzoeken of de halfwaardetijd van benzodiazepinen van invloed was op het vallen door ouderen.
Twee groepen Amsterdamse ouderen die zelfstandig of in een verzorgingshuis woonden, werden een jaar gevolgd. De eerste groep bestond uit 1509 deelnemers aan een overkoepelende cohortstudie (gemiddelde leeftijd 76 jaar, 52% vrouw), de tweede groep uit 564 ouderen (gemiddelde leeftijd 79 jaar, 71% vrouw) die recentelijk de huisarts of de eerste hulp hadden bezocht na een val. De onderzoekers registreerden medicatiegebruik en comorbiditeit, waarna alle deelnemers werd gevraagd elke val gedurende een jaar op een ‘valkalender’ te registreren.
Van de eerste groep gebruikte 15,1% benzodiazepinen, van wie een kleine meerderheid (8,2%) kortwerkende (halfwaardetijd ≤ 10 uur, o.a. oxazepam, temazepam, zoplicon) en 7,7% langwerkende middelen (halfwaardetijd > 10 uur, o.a. alprazolam, bromazepam, diazepam). Gedurende het jaar viel 31% van de patiënten minstens 1 keer. Het valrisico (gedefinieerd als de tijd tot de eerste val) en het aantal keer vallen was na correctie voor leeftijd, geslacht en comorbiditeit niet meer statistisch significant gerelateerd aan kort- of langwerkende benzodiazepinen. In de tweede groep gebruikte 23,2% benzodiazepinen, van wie de meerderheid kortwerkende (14,5%). Gedurende het jaar viel 44,1% van de mensen minstens 1 keer. Het gebruik van kortwerkende middelen was na correctie voor leeftijd, geslacht en comorbiditeit geassocieerd met het valrisico (HR 1,56 (1,13-2,16)) en ook met vaker dan 1 keer vallen (OR 1,49 (1,04-2,14)). Er werd geen relatie gevonden tussen langwerkende middelen en vallen. Tegen de verwachting in vergrootten juist kortwerkende benzodiazepinen het valgevaar onder ouderen. Natuurlijk kan ‘confounding by indication’ een deel van de resultaten verklaren, indien huisartsen juist aan ouderen met meer valrisico kortwerkende benzodiazepinen hebben voorgeschreven. Maar het is hoe dan ook een extra argument om voorzichtig te zijn met benzodiazepinen bij ouderen.
Lidewij Broekhuizen
Literatuur
- 1.De Vries OJ, et al. The elimination half-life of benzodiazepines and fall risk: two prospective observational studies. Age Ageing 2013;42:764-70.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
