Samenvatting
De kern
-
In de palliatieve fase komt zowel pijn als opioïdgebruik veel voor.
-
Opioïdgeïnduceerde hyperalgesie is een toenemende gegeneraliseerde gevoeligheid voor pijn, veroorzaakt en vervolgens versterkt door opioïden.
-
Kenmerkend is dat ophoging van de opioïddosering resulteert in meer pijn en verlies van het antalgische effect.
-
Opioïdgeïnduceerde hyperalgesie hangt samen met een hoge opioïddosering.
-
Men moet ervoor waken om opioïdgeïnduceerde pijn als een refractair symptoom te beschouwen.
-
Opioïdgeïnduceerde hyperalgesie is tegen te gaan door opioïden te combineren met een NSAID, een NMDA-antagonist of een alfa-2-agonist, mede doordat een lagere opioïddosering nodig is.
-
Gegeneraliseerde hyperalgesie en/of allodynie is te behandelen door opioïdrotatie naar methadon of door intraveneus ketamine toe te dienen.
-
Wanneer men vragen heeft over de beste aanpak of als men geen ervaring heeft met methadon, is het raadzaam om met een pijnteam of palliatief consulent overleg te plegen over de opioïdrotatie (en instelfase).
Inleiding
Casus
Beschouwing
Opioïdgeïnduceerde hyperalgesie
Mechanisme
Neuropathische pijn
-
De patiënt ervaart de pijn vaak als brandend, schietend en/of stekend.
-
De pijn kan gepaard gaan met sensibiliteitsstoornissen.
-
De pijngewaarwording kan versterkt zijn (hyperalgesie).
-
De pijnklachten kunnen optreden als gevolg van een prikkel die normaliter niet tot een pijnsensatie leidt (allodynie).
-
Huidaanraking is vaak pijnlijk (hyperesthesie).
Behandeling
Conclusie
Dankwoord
Literatuur
- 1.↲↲↲↲Vella-Brincat J, Macleod AD. Adverse effects of opioids on the central nervous systems of palliative care patients. J Pain Palliat Care Pharmacother 2007;21:15-25.
- 2.↲WHO. Cancer pain relief and palliative care. Genève: WHO, 1996.
- 3.↲Mitra S. Opioid-induced hyperalgesia: pathophysiology and clinical implications. J Opioid Manag 2008;4:123-30.
- 4.↲↲↲DuPen A, Shen D, Ersek M. Mechanisms of opioid-induced tolerance and hyperalgesia. Pain Manag Nurs 2007;8:113-21.
- 5.↲Fallon M, Colvin L. Opioid-induced hyperalgesia: fact or fiction? Palliat Med 2008;22:5-6.
- 6.↲↲↲Mercadante S, Ferrera P, Villari P, Arcuri E. Hyperalgesia: an emerging iatrogenic syndrome. J Pain Symptom Manage 2003;26:769-75.
- 7.Costigan M, Scholz J, Woolf CJ. Neuropathic pain: a maladaptive response of the nervous system to damage. Annu Rev Neurosci 2009;32:1-32.
- 8.Latremoliere A, Woolf CJ. Central sensitization: a generator of pain hypersensitivity by central neural plasticity. J Pain 2009;10:895-926.
- 9.Lee M, Silverman SM, Hansen H, Patel VB, Manchikanti L. A comprehensive review of opioid-induced hyperalgesia. Pain Physician 2011;14:145-61.
- 10.↲Ramasubbu C, Gupta A. Pharmacological treatment of opioid-induced hyperalgesia: a review of the evidence. J Pain Palliat Care Pharmacother 2011;25:219-30.
- 11.↲Mercadante S, Arcuri E. Hyperalgesia and opioid switching. Am J Hosp Palliat Care 2005;22:291-4.
- 12.↲ Koppert W, Ihmsen H, Körber N, Wehrfritz A, Sittl R, Schmelz M, et al. Different profiles of buprenorphine-induced analgesia and antihyperalgesia in a human pain model. Pain 2005;118:15-22.
- 13.↲↲Palliatieve zorg Richtlijnen voor de praktijk. Richtlijn Pijn versie 2.0. Utrecht: Vereniging van Integrale Kankercentra, 2010.
- 14.↲↲↲Vanduynhoven EJFM. Neurotoxiciteit van opioïden. Bijblijven 2006;22:17-25.
- 15.↲Walker PW, Palla S, Pei BL, Kaur G, Zhang K, Hanohano J, et al. Switching from morphine to oral methadone in treating cancer pain: what is the equianalgesic dose ratio? J Palliat Med 2008;11:1103-8.
- 16.↲College voor Zorgverzekeringen. Farmacotherapeutisch kompas 2012. Amsterdam: CVZ, 2012. http://www.fk.cvz.nl/preparaatteksten/n/naloxon.asp, geraadpleegd september 2013.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.