Onze liberale minister van VWS wil de keus voor het al dan niet ondergaan van een health check zoveel mogelijk aan de mensen zelf laten. Zij heeft de Gezondheidsraad gevraagd onder welke voorwaarden dat kan. In het rapport ‘Doorlichten doorgelicht’ gaat de Raad in op de criteria waaraan health checks moeten voldoen en de eisen die de overheid moet stellen om mensen te beschermen tegen de risico’s van dergelijke onderzoeken. De Gezondheidsraad staat kritisch tegenover het aanbieden van health checks door huisartsen.
Het is denkbaar dat health checks bij subgroepen leiden tot gezondheidswinst. Of dat de uitkomst van een health check iemand geruststelt. Daadwerkelijk bewijs daarvoor ontbreekt echter. Zeker is wel dat er risico’s zijn, zoals overdiagnostiek. De overheid moet beschermen tegen de nadelen van health checks zonder onnodig in te grijpen in de keuzevrijheid van het individu. Ze moet dus toezien op de deugdelijkheid van het aanbod. Hiervoor kan de overheid de criteria voor verantwoorde screening van Wilson en Jungner gebruiken, met dit verschil dat gezondheidswinst bij individuele screening niet per se een voorwaarde is. Daarnaast moet de overheid begrijpelijke informatie geven over voor- en nadelen van de checks en investeren in handhaving. Dit vraagt om actieve en continue ondersteuning.
Een deel van de beschikbare health checks valt niet onder de bestaande wetgeving en de mogelijkheden tot handhaving zijn beperkt tot Nederland. Ook de multidisciplinaire richtlijn Preventief medisch onderzoek reguleert de health checks onvoldoende. De Gezondheidsraad ziet zeven omstandigheden waarbij extra bescherming van de burgers in principe aan de orde is. Een op te richten onafhankelijke nationale screeningscommissie moet daarover in concrete gevallen adviseren. De Gezondheidsraad pleit vooral voor handhaving van de vergunningsplicht bij health checks die zich direct of indirect richten op ernstige ziekten of afwijkingen waarvoor geen behandeling mogelijk is. Zoals de total body scan. De kans op een positief advies over een eventuele vergunningsaanvraag acht de Gezondheidsraad echter klein. Voor het verzorgen van health checks door ziekenhuizen en andere reguliere zorgaanbieders, zoals huisartsen, voelt de Gezondheidsraad maar weinig. Het advies aan de minister is juist zorgaanbod en commercieel aanbod gescheiden te houden.
Tjerk Wiersma
Literatuur
- 1.Gezondheidsraad. Doorlichten doorgelicht: gepast gebruik van health checks. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. 2015/05. Ook op www.gezondheidsraad.nl
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
