SOLK bij niet-westerse allochtonen is een belangrijk huisartsgeneeskundig onderwerp, omdat veel (jonge) huisartsen worstelen met onzekerheid en frustratie bij de behandeling en begeleiding van deze patiënten. Collega Los et al. hebben hiervoor in hun klinische les terecht aandacht gevraagd.1 Ik wil daarbij graag een paar kanttekeningen plaatsen.
De nadruk die in de klinische les ligt op de psychische aspecten in de onderhoudende factoren en behandeling van SOLK is vanuit de casus volstrekt logisch. Toch vind ik het een gemiste kans dat in de bespreking de psychische factoren niet duidelijker zijn ingebed in het biopsychosociaal model. De suggestie dat er een simpele een-op-een-relatie is tussen psychische klachten en SOLK was hiermee voorkomen. Verder wordt de definitie van somatisatie als volgt geformuleerd: ‘Somatisatie, psychische klachten presenteren in de vorm van lichamelijke klachten.’ Dit is niet juist. Somatisatie is: ‘de neiging om somatische klachten te ervaren en te uiten, deze toe te schrijven aan een lichamelijke ziekte, en er medische hulp voor te zoeken, terwijl er geen somatische pathologie wordt gevonden die de klachten voldoende verklaart’.
Door bovengenoemde punten werken de auteurs onbedoeld mee aan het stigmatiseren (psychisch labelen van SOLK) van SOLK-patiënten. Mijn ervaring is dat zowel autochtone als allochtone patiënten met SOLK graag serieus worden genomen en gevoelig zijn voor (in hun ogen) onterechte psychische labeling. Dit is te voorkomen door de psychische factoren duidelijk te positioneren in het geheel van alle biopsychosociale factoren.
Tot slot nog een advies. Zoals de auteurs terecht opmerken, is de relatie tussen arts en patiënt zeer belangrijk. Een makkelijke interventie die zij niet noemen, is om de patiënt actief terug te vragen op een vervolgconsult. Dit is niet alleen goed voor de relatie (de dokter neemt mijn klacht serieus), maar voorkomt ook de hoge ‘sence of urgency’ die gepaard kan gaan met een vervolgconsult op initiatief van de patiënt met SOLK.
Nikki Makkes, kaderhuisarts ggz in opleiding
Antwoord
Wij danken collega Makkes voor de reactie op ons artikel. Het is een goede aanvulling dat SOLK niet gestigmatiseerd moet worden, er is geen simpele een-op-een-relatie tussen psychische klachten en SOLK. Wel kunnen er onderhoudende psychische factoren zijn bij de somatische klachten. Het bespreken van deze factoren is, conform de NHG-Standaard, onze aanbeveling. Artsen zijn mogelijk terughoudend dit met niet-westerse allochtonen te bespreken, juist uit vrees te stigmatiseren. Daarom is dit, binnen het brede SOLK-consult, het aandachtspunt van ons artikel.
Het biopsychosociaal model is inderdaad van groot belang in de benadering van SOLK, wat ook naar voren komt in de anamnese volgens SCEGS, zoals de NHG-Standaard adviseert. Een kanttekening hierbij is dat het scheiden van lichaam en geest in dit model soms niet goed aansluit bij de belevingswereld van niet-westerse allochtonen. Het besef dat lichaam en geest meer verweven zijn in niet-westerse culturen maakt de klacht beter te begrijpen voor de arts.
De genoemde adviezen in ons artikel gaan specifiek in op het bespreken van psychische factoren die meespelen bij SOLK. Zoals collega Makkes terecht aanvult zijn er meer zaken van belang in het consult met de SOLK-patiënt. Het terugvragen van de patiënt voor een vervolgconsult is ook bij niet-westerse allochtonen een belangrijk advies. Het draagt bij aan het opbouwen van een vertrouwensrelatie, wat het consult in het algemeen bevordert, en zo ook psychische factoren makkelijker bespreekbaar maakt.
Anne Marije Los, Rolieke Cents, Hans Harmsen, Patrick Bindels
Literatuur
- 1.↲Los AM, Cents RAM, Harmsen JAM, Bindels PJE. Niet-westerse allochtonen met SOLK. Huisarts Wet 2016;59:172-5.
- 2.Lipowski Z, Somatization: the concept and its clinical application. Am J Psychiatry 1988;145:1358-68.
- 3.Olde Hartman T, Blankestein A, Molenaar A, Bentz van den Berg D, Van der Horst H, Arnold I, et al. NHG-Standaard Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK). Huisarts Wet 2013;56:2-18.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
