NSAID’s op recept (2)

De apotheker lijkt dé zorgprofessionals voor de voorlichting over en de preventie van bijwerkingen van NSAID’s. Een eenvoudige interventie om dit te stimuleren levert teleurstellend weinig praktische verbeteringen op.

De vraag van dit, eveneens Nederlandse, onderzoek was of een eenvoudige interventie het risico op gastrointestinale complicaties kan verminderen. De interventie bestond uit het opsporen van NSAID-gebruikers zonder gelijktijdige maagbescherming, overleg tussen apotheker en huisarts over de noodzaak van het NSAID-gebruik, de overweging om te stoppen en indien dit niet mogelijk was gastroprotectieve medicatie toe te voegen. Primaire uitkomstmaat: het gebruik van maagbeschermers bij NSAID-gebruik (in het onderzoek beschreven als: het afwezig zijn van risico op GI-problemen). Opvallend was dat er weinig apothekers meededen (70 van de 1742 aangeschreven apotheken). Per apotheek waren gemiddeld 88 patiënten die een NSAID gebruikten, waarvan 14% geen maagbescherming nam volgens het medicatieoverzicht. Participerende apotheken werden vergeleken met apotheken die niet meededen aan het onderzoek (deze werden dus niet gerandomiseerd) en hierbij bleek dat het aantal patiënten at risk in de interventiegroep met 7% afnam, ofwel door het NSAID te staken, ofwel door maagprotectie voor te schrijven.

De auteurs concluderen dat het aantal patiënten dat geen maagbescherming gebruikt laag is maar verder verbeterd kan worden door een eenvoudige interventie. Hierbij zijn een aantal kanttekeningen op zijn plaats. Als eerste kunnen deze resultaten gezien de beperkte belangstelling bij de apothekers zeker niet gegeneraliseerd worden naar alle Nederlandse apothekers. Als tweede was het onderzoek gesponsord door een producent van maagzuurremmers en kregen de deelnemende apothekers per patiënt een bedrag ter grootte van een lange visite. Het uitvoeren van deze interventie in Nederland lijkt dan ook gedoemd te mislukken.

Als we tegelijkertijd weten in welke omvang NSAID’s gebruikt worden via de vrije verkoop is de vraag of er geen eenvoudige interventies te bedenken zijn die juist hier aangrijpen. Waarom is het niet mogelijk om wettelijk de toevoeging van een ppi aan de los verkrijgbare NSAID’s vast te leggen? En om dezelfde soort morbide waarschuwing als op sigarettendoosjes af te drukken om specifieke groepen met hoge risico’s op ernstige bijwerkingen te waarschuwen?

Effectiveness of interventions by community pharmacists to reduce risk of gastrointestinal side effects in nonselective nonsteroidal anti-inflammatory drug users. Teichert M, et al. Pharmacoepidemiol Drug Saf 2014;23:382-9.