Nieuwe manier van werken bij huiselijk geweld: Praten zonder wegjagen

Esther Kersbergen, wetenschappelijk medewerker NHG en docent van de scholing: ‘Wettelijk gezien is de Meldcode kindermishandeling nu sterk op de kaart gezet. De huisartsen fronsten hun wenkbrauwen, want hoe zit het dan met vertrouwelijkheid, je relatie met de patiënt; hoe ga je er in de praktijk mee om? Als je huiselijk geweld vermoedt bij een patiënt, is het op eieren lopen om daarover te praten. De verplichte Meldcode zet er nog meer druk op’

Stap nul

Hoe ga je constructief om met de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling? Het NHG kende Augeo, een ideële organisatie die zich inzet voor een veilige ontwikkelingsomgeving voor kinderen, al van een publiek-private samenwerking met de LHV, InEen en VWS om huisartsen te ondersteunen in de strijd tegen kindermishandeling. Het NHG en Augeo actualiseerden bestaande scholing tot Thuis niet pluis, een combinatie van individuele e-learning, face-to-facetraining met rollenspellen, en onlinecasuïstiek. Andrea Smits: ‘Augeo is gespecialiseerd in online-cursussen. Eerst volgen de cursisten individueel onze e-learning Werken met de Meldcode. Dan oefenen ze in de NHG-face-tofacetrainingen met huiselijk geweld bespreekbaar maken. Tot slot zijn er onlinecasussen van Augeo, zoals de casus waarin je aan de hand van de Kindcheck het gesprek voert met een overspannen moeder.’

Vechtscheiding is ook mishandeling

Wat doe je als je eenmaal kindermishandeling of geweld hebt gesignaleerd? En wat als de patiënt agressief wordt, of de problemen onder de tafel schuift? Kersbergen: ‘In Thuis niet pluis gaat het vooral over de fase nog voordat je met de Meldcode aan de gang gaat, zeg maar Stap nul. Je hebt vermoedens, ziet rare blauwe plekken, hoort verhalen van de patiënt die incongruent zijn met lichamelijk onderzoek, of bent anderszins ongerust, maar het is nog te vroeg voor een melding bij Veilig Thuis.’

Gespreksvoering

Smits: ‘Hoe krijg je de problemen boven tafel, en wat kun je ermee?’ Kersbergen: ‘Thuis niet pluis hanteert de systeemgerichte benadering. Je denkt vanuit het systeem, niet alleen vanuit één patiënt. Meervoudige partijdigheid is zo’n begrip uit de systeemtherapie. Dus niet: “De vader is verkeerd bezig, ik ga de moeder beschermen”, want daar bewijs je het gezin geen dienst mee. Hoe word je niet meegezogen in de gezinsdynamiek?

De moeder kan nu hard huilen, maar thuis heel tiranniek zijn. De pleger krijgt algauw veel aandacht, maar hoe houd je een lijntje met zijn stille vrouw?’ Kersbergen: ‘Circulaire vragen, ook zo’n begrip uit de systeemtherapie, maken empathie los bij ruziënde ouders: “Als jij zo boos uit je werk komt, hoe is dat dan voor haar?” En het begrip spiraal van geweld, van eenmaal een klap uitdelen naar cyclisch geweld tot en met extreem geweld, geeft inzicht in het ontstaan van het geweld en het effect op kinderen.

Dat vonden de cursisten echt een nieuw inzicht.

Huisartsen vinden training in gespreksvoering zinnig. Eén casus gaat over vechtscheidingen, ook een vorm van kindermishandeling. Bekijk je een agressief iemand als iemand met veel stress die de situatie niet kan handelen dan mobiliseer je begrip in de tien minuten van je spreekuur. Huisartsen doen dat al, maar zien de bewustwording als meerwaarde van de scholing.’