Interview met Eefje de Bont, winnares NHG-Wetenschapsprijs 2019 met haar onderzoek naar kinderen met koorts

Wat was de aanleiding voor het onderzoek?

‘Het idee voor het onderzoek ontstond vanuit de praktijk. We hadden acht jaar geleden het gevoel dat we heel veel kinderen met koorts zagen, vooral op de huisartsenpost. Veel van deze kinderen kregen onnodig antibiotica. Collega’s herkenden dat.

Na bevestiging uit vooronderzoek deden deelnemende huisartsenposten enthousiast mee en includeerden we meer patiënten dan nodig in kortere tijd (ruim 25.000 kinderen, red.). Dat was een enorme meevaller. Huisartsen namen de boekjes massaal mee voor gebruik in hun eigen praktijk. Een onbedoelde snelle implementatie. Lastiger was het om het ICT-systeem van de posten te gebruiken. Dat moest door de softwareleverancier aan onze wensen worden aangepast. Dat viel tegen, maar is uiteindelijk gelukt.’

Wat raad je collega-onderzoekers aan?

‘Zorg dat je onderzoek gedragen wordt door de praktijk, dat iedereen enthousiast is. Als je vervolgens gebruikmaakt van bestaande ICT en zorgpaden, is meedoen aan het onderzoek feitelijk niet meer moeite dan het invoeren van het consult.’

Fysieke voorlichting is iets wat je een patiënt kan bieden in plaats van een recept uitschrijven

Waarom een boekje met stoplichtsysteem?

‘We dachten oorspronkelijk dat er misschien betere diagnostiek moest komen voor kinderen met koorts. Zowel ouders als huisartsen pleitten echter vooral voor betere voorlichting, vooral tijdens het consult. Britse collega’s hadden positieve ervaringen met een voorlichtingsboekje voor kinderen met hoestklachten. Het stoplichtsysteem is gebaseerd op de internationale richtlijn voor kinderen met koorts, welke gericht is op artsen. Huisartsen kunnen het gebruiken om ouders duidelijk te maken wanneer er sprake is van urgentie en wanneer niet. Dat kan net het verschil maken tussen wel of niet de huisartsenpost bellen.’

Hoe kunnen huisartsen beter voorlichten?

‘Als je iets uitlegt, laat dan ook daadwerkelijk zien wat je bedoelt. Print of open die pagina met informatie en wijs aan wat je bespreekt. Verwijs patiënten ook actiever naar voorlichtingsmateriaal. Vraag daarnaast naar de verwachting die de patiënt heeft. Uit ons onderzoek blijkt dat actief voorlichten leidt tot minder recepten, zowel voor antibiotica als voor andere medicatie zoals neusspray en pijnstillers. Fysieke voorlichting is iets wat je een patiënt kan bieden in plaats van een recept uitschrijven.’

Is er samenwerking met Thuisarts.nl?

‘We hebben subsidie voor samenwerking met Thuisarts.nl en het implementeren van het boekje. Slechts twee procent van de ouders krijgt een verwijzing naar een website zoals Thuisarts.nl. Blijkbaar verwijzen we minder naar patiëntenvoorlichting dan we denken.’

Kunnen we de druk van zieke kinderen op huisartsenposten verminderen?

‘Het huidige systeem staat toenemend onder druk. Er zijn op de posten veel consulten waardoor huisartsen ook zorg moeten bieden aan niet-urgente zaken. Dat moet naar mijn mening eigenlijk veranderen, maar dat lukt niet op korte termijn. Wel kunnen we bijvoorbeeld kijken naar hoe we triagisten scholen. Zij zijn zich er niet van bewust dat als ze alle kinderen met koorts naar de post laten komen, ze juist ernstig zieke kinderen kunnen benadelen. En misschien nog belangrijker is dat je ouders ook algemene informatie kunt geven over koorts bij kinderen.’