Reacties percutane zuurstofsaturatiemeting [Ingezonden]

Meet naast zuurstofsaturatie ook ademfrequentie

In het zeer lezenswaardige artikel ‘Percutane zuurstofsaturatiemeting’ (H&W september 2019) beschrijft Roy Beijaert een aantal aspecten van de percutane zuurstofsaturatiemeting (pulsoxymetrie). Ik wil toevoegen dat pulsoxymetrie een klein onderdeel is van de totale ABCDE-benadering van de acuut zieke patiënt en ook in dit grotere verband moet worden gezien.

In de B van Breathing probeer je een indruk te krijgen van de ademhaling, die bestaat uit oxygenatie als ventilatie. De saturatiemeting is hier slechts een indicatie van. Het klinisch ontdekken van hypoxemie is niet eenvoudig en dyspnoe is een min of meer subjectief begrip, zo stelt Beijaert. Cyanose is inderdaad een zeer laat teken van zuurstofgebrek en het is dan ook van groot belang om hypoxemie snel op het spoor te komen zodat schade en later celdood niet optreden. Bij hypoxie in de weefsels gaan de cellen over op anaerobe stofwisseling en produceren melkzuur, hetgeen resulteert in een metabole acidose. Wij kunnen dit compenseren door CO2 af te blazen door een snellere ademfrequentie (respiratoir gecompenseerde acidose). De saturatie blijft hierbij echter vaak nog lang op peil, terwijl er dus wel degelijk al problemen zijn.

Juist daarom is het van belang om de Breathing zoveel mogelijk verder te objectiveren, naast de saturatie. Wij kunnen als huisarts vrij eenvoudig de ademfrequentie meten, een belangrijke parameter bij de beoordeling van de Breathing. Denk hierbij aan het tellen van de ademfrequentie zonder dat de patiënt dit in de gaten heeft, om zoveel mogelijk meetfouten te voorkomen. Geadviseerd wordt om de ademfrequentie gedurende minimaal een halve minuut te meten. Er bestaan ook apps waarbij je op het scherm kunt tikken en zo de frequentie kunt tellen.

De laatste jaren is er bij de huisartsen veel aandacht voor sepsis awareness. Sepsis kent een hoge mortaliteit waarbij vroege diagnostiek van groot belang is. Een verhoogde ademfrequentie bij koorts en/of algeheel ziek zijn kan een teken zijn van een beginnende sepsis. Hier moeten huisartsen op bedacht zijn, ook al is de saturatie (nog) voldoende. Let er ook op dat bij een beginnende sepsis de bloeddruk meestal nog niet aan het zakken is, maar de ademfrequentie wel stijgt. De normaalwaarde van de ademfrequentie varieert per leeftijdscategorie en is voor volwassenen 15-20 per minuut.

Mijn boodschap: het meten van de saturatie kun je niet los zien van de verdere beoordeling van de Breathing, met in het bijzonder aandacht voor het meten van de ademfrequentie.

Ralph Laven, kaderhuisarts spoedzorg

Waarschuwing

Een mooi artikel. Een kleine waarschuwing is wel op zijn plaats. Let bij kinderen eerst op de ademhalingsfrequentie en op het gebruik van hulpademhalingsspieren. Laat je niet te snel door een goede saturatie geruststellen! Kinderen kunnen met veel ademarbeid hun saturatie nog goed houden om plots uitgeput te raken en respiratoir insufficiënt te worden. De ademhalingsfrequentie en de hulpademhalingsspieren zijn belangrijke alarmsymptomen.

Jan-Arie van Wijngaarden, kaderhuisarts spoedzorg