Doet u mee aan het bevolkingsonderzoek?

De auteurs analyseerden 19 van in totaal 1232 geïdentificeerde onderzoeken, zowel kwalitatief (n = 6) als kwantitatief (n = 13) en met voldoende kwaliteit. Zij namen ook 6 stukken mee uit de grijze literatuur – documenten die niet formeel worden uitgegeven of bibliografisch moeilijk te traceren zijn. De auteurs excludeerden artikelen over buitenlandse screeningsprogramma’s vanwege hun focus op de Nederlandse situatie.

Over factoren als bewustzijn, barrières en motivatie was nog weinig bekend. Wel bleken er diverse misverstanden een rol te spelen: het idee geen risico te lopen, dat bevolkingsonderzoek alleen voor mensen is die symptomen hebben of dat er geen adequate behandeling voorhanden is.

Over predisponerende, voornamelijk demografische factoren, was meer bekend. Behalve geboren zijn buiten Nederland, waren er per bevolkingsonderzoek specifieke patiëntengroepen die zich minder vaak lieten testen. Bij darmkankerscreening waren dit vaker mannen en patiënten die jonger waren of niet eerder meededen. Voor borstkanker en baarmoederhalskanker gold dit voor patiëntes die in de stad woonden of een lage sociaaleconomische status hadden, waarbij voor baarmoederhalskanker ook een lagere leeftijd en het hebben van een relatie de deelnamegraad konden verlagen.

Dat vrouwen met een lagere sociaaleconomische status en van niet-westerse geboortelanden minder frequent deelnemen is zorgelijk, omdat juist bij hen vaker afwijkingen worden gevonden in de toch al ongunstiger TNM-stadia (classificatie van maligne tumoren). Een lichtpuntje hierbij is wel dat het advies van de huisarts om aan bevolkingsonderzoeken mee te doen in deze groepen het meeste effect heeft.