Pijnlijke zwelling van de pols

Een pijnlijke zwelling aan de pols heeft in eerste instantie een brede differentiaaldiagnose, met onder andere quervainten-dovaginitis, ganglion, lipoom, atheroomcyste en tromboflebitis.1 Deze zijn te onderscheiden op basis van de grootte, aard en locatie van de zwelling en de soort pijn. De klachten van mevrouw De Greef zijn echter niet specifiek voor een van deze aandoeningen. Mede door de pulsaties komt de waarschijnlijkheidsdiagnose niet in dit rijtje voor. Wel valt te denken aan een vaataandoening, de aangewezen diagnostiek daarvoor is een echo.

In de beschikbare literatuur (NHG-Standaarden, Cochrane Database, UpToDate, BMJ Best Practice) is opvallend weinig te vinden over pulserende zwellingen aan de pols. In enkele case reports komen 3 diagnoses aan de orde: aneurysma, aneurysma spurium of cysteuze adventitiadegeneratie van de a. radialis. Deze diagnoses bespreken we hieronder.

Aneurysma van de a. Radialis

Een waar aneurysma is een verwijding (fusiform) of uitstulping (sacculair) van het bloedvat waaraan alle 3 de buitenlagen van de arterie meedoen. Dit in tegenstelling tot een aneurysma spurium, waarvan de wand gevormd wordt door de adventitia [figuur 2].2

Figuur 2 | Aneurysma, aneurysma spurium en cysteuze adventitiadegeneratie van de a. radialis

Aneurysma’s van de a. radialis zijn zeldzaam, ze vormen 2,9% van alle aneurysma’s van de bovenste extremiteiten. Een fusiform aneurysma ontstaat vaak spontaan of poststenotisch, een sacculair aneurysma ontstaat na trauma. Een waar aneurysma moet met redelijke spoed worden behandeld in verband met het risico op ernstige complicaties, zoals trombo-embolie, occlusie met ischemie en zenuwcompressie. In zeldzame gevallen kan een ruptuur optreden.34

Aneurysma spurium van de a. radialis

Een aneurysma spurium ontstaat meestal na een arteriële katheterisatie of punctie doordat het gevormde stolsel het lumen niet goed afsluit. Daardoor kan buiten het vat een bloed-ophoping ontstaan die in verbinding blijft staan met het vat. De incidentie van een aneurysma spurium na een percutane arteriële interventie is 0,05 tot 2%.5 Het absolute aantal zal waarschijnlijk toenemen omdat steeds meer katheterisaties plaatsvinden via de a. radialis in plaats van via de a. femoralis. In een onderzoek bij 11 patiënten met een katheterisatiegerelateerd aneurysma spurium gebruikten 10 van hen antistolling.6 De gemiddelde tijd tussen de katheterisatie en de diagnose ‘aneurysma spurium’ was 9 dagen (uitersten 0-42). Bij weinig of geen klachten volstaat afwachtend beleid, als er meer klachten optreden, zijn de behandelopties een injectie met trombine, compressietherapie of operatie.26

Cysteuze adventitiadegeneratie van de a. radialis

In 2013 en 2019 zijn in Nederland 2 patiënten beschreven met cysteuze adventitiadegeneratie.78 Bij deze zeldzame aandoening vormt zich een mucineuze cyste in de adventitia. Meestal zit de cyste in de a. poplitea, maar zij kan ook ontstaan in arteriën van de onderarm. Op de echo wordt dan een cysteuze structuur gezien met mucoïd materiaal in de wand van de a. radialis. Cysteuze adventitiadegeneratie kan worden veroorzaakt door trauma (arteriële punctie, katheterisatie).3 Op de echo is het te onderscheiden van een aneurysma spurium doordat in de zwelling geen doorstroming plaatsvindt.8

Uit deze casus is te leren dat de differentiaaldiagnose van een zwelling van de pols breder kan zijn dan men in eerste instantie vermoedt. Het is goed om bij de differentiaaldiagnose ook te denken aan een vaataandoening.