Het persoonsgerichte consultatiemodel voor de jaarlijkse diabetescontrole is toegespitst op de individuele situatie van patiënten. Shared decision making heeft daarbij een centrale rol. In een Nederlands onderzoek met pre-post design, uitgevoerd tussen november 2015 en maart 2018, werd de invloed van het model gemeten op patiëntactivatie (intrinsieke bereidwilligheid, kennis en vaardigheden voor adequaat zelfmanagement) en klinische uitkomsten. Aan het onderzoek deden 1366 DM2-patiënten mee, uit 47 huisartsenpraktijken en 6 ziekenhuizen (gemiddelde leeftijd 66 jaar; mediaan HbA1c 51 mmol/mol). De artsen (internisten en huisartsen), POH’s en diabetesverpleegkundigen kregen tweemaal 2 uur training in het toepassen van dit model.
Na de tweede diabetescontrole waarin het model werd gebruikt (na ongeveer 1 jaar) zagen de onderzoekers dat de patiëntactivatie toenam met 1,53 op een schaal van 0-100 (95%-BI 0,67 tot 2,39). De BMI (-0,22; 95%-BI -0,33 tot -0,10) en het LDL-cholesterol (-0,07 mmol/L; 95%-BI -0,12 tot 0,012) namen iets af. Het HbA1c nam toe met 0,08% (95%-BI 0,03 tot 0,12). Deze verschillen waren statistisch significant, maar klinisch niet relevant.
Als beperkingen noemen de auteurs dat de zorgverleners vaak hun eigen draai aan het model gaven en dat de vervolgtijd van 1 jaar mogelijk te kort was voor echte verandering in patiëntactivatie. Daarnaast nam slechts iets meer dan de helft van de geschikte deelnemers deel aan het onderzoek, waarbij mogelijk selectie van gemotiveerde patiënten optrad. Een persoonsgericht consultatiemodel waarbij de focus verschuift van een jaarcontrole naar een jaargesprek kan zelfmanagement mogelijk subtiel beïnvloeden. Op de korte termijn is daarvan echter weinig effect te verwachten op betere diabetesuitkomsten.
Lees meer over het onderzoek Person-centered diabetes care and patient activation in people with type 2 diabetes van Rutten GEHM, et al.
Literatuur
- Rutten GEHM, et al. Person-centered diabetes care and patient activation in people with type 2 diabetes. BMJ Open Diabetes Research and Care 2020;8:e001926.
Reacties (1)
De titel van deze bespreking 1 over de impact van het diabetesjaargesprek had ook kunnen luiden “Persoonsgerichte diabeteszorg doet mensen anders naar hun diabetes kijken.” Want dat rapporteerden wij óók, nota bene onder het kopje ‘Betekenis van deze studie’ 2. Na het tweede jaargesprek schatten de deelnemende mensen met type 2 diabetes de gevolgen van de diabetes op hun leven en functioneren beter in, ze schatten in hun diabetes zelf beter onder controle te kunnen houden en ze hadden een beter begrip van hun ziekte. Wij toonden aan dat precies deze drie percepties samenhangen met patiëntactivatie, die inderdaad enigszins toenam. De wijze waarop iemand tegen zijn of haar diabetes aankijkt (de perceptie van de diabetes) hangt samen met leefstijl, met glykemische controle, met het nakomen van spreekuurafspraken, met kwaliteit van leven, met angst, depressie en zelfs met mortaliteit 3. De door de diabetes ervaren stress was na twee jaargesprekken significant lager dan vóór het eerste jaargesprek - ook dat wordt in de bespreking niet vermeld. De conclusie van Boels dat een persoonsgericht consultatiemodel zelfmanagement mogelijk subtiel kan beïnvloeden zonder dat dat op korte termijn leidt tot betere diabetesuitkomsten is terecht, maar de combinatie van een negatief getoonzette titel en selectieve rapportage van de onderzoeksuitkomsten vind ik op zijn zachtst gezegd onzorgvuldig.
Guy Rutten
Referenties
- Boels AM. Persoonsgerichte diabeteszorg leidt niet tot beter zelfmanagement. Huisarts Wet april 2021
- Rutten GEHM, Van Vugt H, de Koning E. Person-centered diabetes care and patient activation in people with type 2 diabetes. BMJ Open Diabetes Research and Care 2020;8:e001926
- Alyami A, Serlachius A, O’Donovan CE et al. A systematic review of illness perception interventions in type 2 diabetes: Effects on glycaemic control and illness perceptions. Diab Med 2021;38:e14495
- Login om te reageren
