Vaker geheugen- en concentratieproblemen dan voor de coronapandemie

Medewerkers van het Nivel verzamelden de ICPC-registraties van 390 huisartsenpraktijken met ongeveer 2 miljoen patiënten door heel Nederland. Ieder kwartaal rapporteerden zij van verschillende symptomen het ‘aantal patiënten met dit symptoom bij de huisarts per week gedeeld door het aantal personen ingeschreven in deze praktijken’. 

Stijging 

Het is opvallend dat het symptoom ‘geheugen- of concentratieproblemen’ (ICPC P20) vaker voorkomt in 2023 dan in de periode voor de coronapandemie. In 2023 ging het wekelijks om ongeveer 65 patiënten per 100.000 ingeschrevenen; in 2019 waren dat er ongeveer 50 per 100.000. De grootste stijging vond plaats in de jongere leeftijdscategorieën (31% bij de 25- tot 44-jarigen; 40% bij 45- tot 74-jarigen en 18% bij 75-plussers). 

Verklaringen 

De onderzoekers noemen hiervoor enkele mogelijke verklaringen. Ten eerste de COVID-maatregelen. Door het wegvallen van sociale structuren tijdens de lockdowns zou de cognitie versneld achteruitgaan. Een andere mogelijkheid is de corona-infectie zelf. Bij long-COVID worden cognitieve problemen veelvuldig gerapporteerd (brain fog). Het is echter wel tegenstrijdig dat andere symptomen die bij long-COVID passen (zoals ademhalingsproblemen, vermoeidheid, depressieve gevoelens en reuk- en smaakverlies) niet vaker voorkomen in de huisartsendata.

Naar een beter begrip 

Het SARS-CoV-2 virus heeft enorme gevolgen gehad tijdens de coronapandemie, maar kan ook veel later nog sporen achterlaten. Ook jaren na de Russische griep (1889) en Spaanse griep (1918) werden in de getroffen gebieden nog steeds vaker neurologische symptomen gerapporteerd (zoals concentratieproblemen en parkinsonisme). Met de huidige stand van de wetenschap biedt de coronacrisis mogelijk ook een kans om de mechanismen van neurocognitieve gevolgen na virusinfecties beter te gaan begrijpen.