Het is 16 juni 2040. Vanochtend had ik een rustig spreekuur. Ik heb een paar patiënten gezien, onder wie meneer Pietersen. Hij kwam met een enkeldistorsie, verzwikt bij het sporten. Verder spraken we over zijn vrouw en zijn pensioen. Ik zie meneer Pietersen veel minder vaak dan vroeger. Dat hoeft ook niet, want hij blaakt van gezondheid en hij voelt zich vitaler dan ooit. Hij gebruikt geen pillen meer voor zijn diabetes, hypertensie en hypercholesterolemie en hij is 20 kilo afgevallen. En zo gaat het steeds vaker in mijn praktijk. Ik schrijf minder medicatie voor en heb meer tijd voor mijn patiënten. De voortdurende stroom van mensen met overgewicht en andere welvaartsziekten is afgenomen. Ik hoor u denken, wat is hier aan de hand?
Een revolutie in de gezondheidszorg heeft mijn praktijk veranderd. Voeding en leefstijl spelen de hoofdrol in het voorkómen en behandelen van ziekten. Vandaag de dag zijn voeding en leefstijl de eerste behandeling bij ziekten als diabetes type 2, colitis, Crohn, depressie, astma en migraine. Hiermee pakken we de oorzaken van ziekte aan. Pas als voedings- en leefstijlinterventies niet werken, wijken we uit naar pillen, crèmes of spuiten. We bieden voeding, beweging, ontspanning en slaap op recept. We geven algemene adviezen voor wie gezond is en gezond wil blijven, en interveniëren heel gericht bij mensen met een aandoening.
En ja, dat werkt. Nederland is niet langer inactief en ziek. De cijfers van het RIVM, CBS en NIVEL spreken boekdelen. Het aantal chronisch zieken neemt af. In de afgelopen tien jaar zijn zowel de incidentie als prevalentie van chronische aandoeningen gedaald. Nederland telt niet langer meer dan vijf miljoen chronisch zieken, onder wie bijna een miljoen diabeten. Het was groot nieuws vorige week: ‘Welvaartsziekten sterven uit.’
Licht aan het eind van de zorgkostentunnel
Terug naar 16 juni 2017. Vanochtend had ik een overvol spreekuur. Ik zucht. Hoe mooi zou het zijn als dit toekomstbeeld bewaarheid werd? Nederland is namelijk inactief en ziek. Daarnaast te dik, maar ondervoed: veel mensen hebben een tekort aan de juiste voedingsstoffen. Vermijdbaar, dat ook nog. De helft van de ziektegevallen in Nederland is te voorkomen als we andere, lees individueel geschikte, gezondere en politieke keuzen maken.1 Ruim vijf miljoen Nederlanders bezoeken hun huisarts met een of meer chronische aandoeningen.2
De cijfers zijn glashelder. De wetenschap ook trouwens. Het is aangetoond dat je als huisarts succes kan boeken door actief bezig te zijn met leefstijl. We weten dat wanneer mensen met diabetes type 2 met een geschikte leefstijlinterventie starten, ze binnen een paar maanden met insuline (soms wel meer dan 100 IE) kunnen stoppen, dat COPD-patiënten dan minder exacerbaties doormaken en het aantal valincidenten bij ouderen kan afnemen.345678
Dat is de reden waarom wij vorig jaar de Vereniging Arts en Voeding hebben opgericht; om artsen te helpen deze wetenschappelijke inzichten in de spreekkamer te krijgen. Dat is broodnodig. Daarnaast is leefstijl het felle licht aan het einde van de onbetaalbare zorgkostentunnel; alleen al obesitas/overgewicht en ondervoeding kosten de Nederlandse gezondheidszorg jaarlijks respectievelijk 1,6 en bijna 2 miljard euro.910 De huidige gezondheidszorg is ziekenzorg – gemedicaliseerd en medicaliserend. Aan ons de taak om hier een vitale gezondheidszorg van te maken. Onlangs hoorde ik een collega zeggen dat hij zich steeds meer een loodgieter voelt die verstoppingen verhelpt in plaats van voorkomt. Wij dokters zijn aan zet.
Begin vandaag
En ja, het is haalbaar. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het vereist een verandering in gezondheidsbewustzijn. We moeten ons bewuster worden van de noodzaak en het effect van curatieve leefstijlinterventies. Daar is van alles voor nodig. Scholing voor artsen en geneeskundestudenten wat betreft kennis en kunde over voeding en gedragsverandering. Een verbeterde samenwerking tussen verschillende specialisten – in het bijzonder de (huis)-arts, praktijkondersteuner en diëtist. De patiënt krijgt de regie. Shared decision making moet aan de orde van de dag zijn. Het beloningsmodel moet op de schop. Vergoeding van preventie en leefstijl moet aantrekkelijk zijn. De gemeente kan verantwoordelijkheid nemen door regionale leefstijlprogramma’s aan te bieden, en kaderartsen preventieve en curatieve leefstijl geneeskunde kunnen de beroepsgroep ondersteunen met specialistische adviezen.
Het is 16 juni 2017. Ik wil niet 23 jaar wachten tot de gezondheidszorg anders en beter is. Ik begin vandaag tijdens mijn volle spreekuur met leefstijl als medicijn. Want voeding, beweging en ontspanning hebben de toekomst. Doet u mee?
Literatuur
- 1.↲Mackenbach JP. Ziekte in Nederland. Gezondheid tussen politiek en biologie. Amsterdam: Elsevier Gezondheidszorg, 2010.
- 2.↲De Staat van Volksgezondheid en Zorg: https://www.staatvenz.nl/kerncijfers/chronische-aandoening-jaarprevalentie-huisartsbezoek. Laatste update februari 2017.
- 3.↲Samaha FF, Iqbal N, Seshadri P, Chicano KL, Daily DA, McGrory J, et al. A low-carbohydrate as compared with a low-fat diet in severe obesity. N Engl J Med 2003;348:2074-81.
- 4.↲Gannon MC, Nuttall FQ. Effect of a high-protein, low-carbohydrate diet on blood glucose control in people with type 2 diabetes. Diabetes 2004;53:2375-82.
- 5.↲Feinman RD, Pogozelski WK, Astrup A, Bernstein RK, Fine EJ, Westman EC, et al. Dietary carbohydrate restriction as the first approach in diabetes management: critical review and evidence base. Nutrition 2015;31:1-13.
- 6.↲Tay J, Luscombe-Marsh ND, Thompson CH, Noakes M, Buckley JD, Wittert GA, et al. Comparison of low- and high-carbohydrate diets for type 2 diabetes management: a randomized trial. Am J Clin Nutr 2015;102:780-90.
- 7.↲Wetering CR van, Hoogendoorn M, Broekhuizen R, Geraerts-Keeris GJ, Munck DR de, Rutten-van Mölken MP, et al. Efficacy and costs of nutritional rehabilitation in muscle-wasted patients with chronic obstructive pulmonary disease in a community-based setting: a prespecified subgroup analysis of the INTERCOM trial. J Am Med Dir Assoc 2010;11:179-87.
- 8.↲Neelemaat F, Lips P, Bosmans JE, Thijs A, Seidell JC, Bokhorst-van der Schueren MA van de. Short-term oral nutritional intervention with protein and vitamin D decreases falls in malnourished older adults. J Am Geriatr Soc 2012;60:691-9.
- 9.↲Panhuis-Plasmans M in ’t, Luijben AHP, Hoogenveen RT. Zorgkosten van ongezond gedrag. Kosten van ziekten notities 2012-2. Bilthoven: RIVM, 2012.
- 10.↲Freijer K, Tan SS, Koopmanschap MA, Meijers JM, Halfens RJ, Nuijten MJ. The economic costs of disease related malnutrition. Clin Nutr 2013;32:136-141.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.