Hernia: opereren of niet en wanneer?

Waar elf jaar geleden een patiënt met ernstige herniaklachten nog bedrust mocht houden1 en tegenwoordig in Nederland (en de US) relatief nog altijd vaak geopereerd wordt voor deze aandoening, is er nu een goed Nederlands onderzoek gepubliceerd waarin wordt bewezen dat niet-opereren vergeleken met wel opereren na een jaar exact hetzelfde resultaat biedt wat betreft pijn en ongemak.2 Wel ging na operatie de (been)pijn eerder over en achtten de patiënten zich sneller hersteld. Wat was het geval? Patiënten met ernstige herniaklachten (maar zonder cauda equina syndroom of ernstige pareses) die 6 tot 12 weken hadden aangehouden, werden at random in twee therapiegroepen ingedeeld. De ene groep werd geopereerd, de andere kreeg 6 maanden conservatieve behandeling. Deze opzet lukte heel aardig: 283 gerandomiseerde patiënten bleken gelijkelijk over de groepen verdeeld. 89% van alle ‘chirurgie’patiënten werd daadwerkelijk binnen twee weken geopereerd (microdiskectomie) en van de conservatieve groep maakte 61% de conservatieve behandeling af maar onderging 39% alsnog een operatie na mediaan 15 weken. Herstel in de geopereerde groep trad eerder en sneller op wat betreft de pijn in het been: mediane hersteltijd bedroeg in de chirurgiegroep 4 en in de andere groep 12 weken. Wat kunnen we hieruit leren voor de praktijk? Het blijkt dat een gehernieerde discus in de loop van de tijd krimpt, waardoor in 75% van de hernia’s binnen drie maanden verbetering optreedt.3 Als daarna toch nog ernstige pijn resteert, maar de patiënt goed met zijn pijn kan omgaan en wil wachten met een operatieve ingreep, is dat alleszins verantwoord. Het verschil in pijn en ongemak tussen de twee groepen werd mettertijd steeds kleiner en was na zes maanden al gering. De kans op volledig herstel wordt niet door uitstel van de beslissing beïnvloed. Nuttig om te weten voor de goed geïnformeerde, maar ongeduldige herniapatiënt! Hier ligt in ieder geval een terrein braak voor goede voorlichting door de huisarts. Zouden er dan op den duur minder hernia’s worden geopereerd? (AC)