Pandemie

Stel dat die grieppandemie toch uitbreekt, vaccins niet op tijd klaar zijn en de virusremmers niet blijken te werken, wat dan? Een groep Amerikaanse onderzoekers dook in de archieven die zijn bijgehouden tijdens de griepgolf van 1918-1919, en ze bekeken welke andere – niet-medicamenteuze – maatregelen destijds werden genomen en of ze effect hadden. Voor 43 steden in de VS inventariseerden ze van hogerhand uitgevaardigde schoolsluitingen, verbod op openbare bijeenkomsten, en isolatie en quarantaine van geïnfecteerde patiënten. Primaire uitkomstmaat was de excess death rate: de hoeveelheid oversterfte aan griep en pneumonie per maand ten opzichte van de mediaan, in de periode van september 1918 tot februari 1919. De totale oversterfte bedroeg ruim 115.000, hetgeen neerkomt op 5 per 1000 personen in de populatie van de steden. Elke stad had één of meer maatregelen genomen, vooral de combinatie van schoolsluiting en een verbod op openbare bijeenkomsten was populair (34 steden). De timing ten opzichte van het uitbreken van de grieppandemie verschilde en ook de duur. Hoe eerder een maatregel werd uitgevaardigd, en hoe langer een maatregel van kracht bleef, hoe minder oversterfte. Ook het combineren van maatregelen hielp. De bewijskracht van een ‘case serie’ is beperkt, maar we zullen het ermee moeten doen. Het is immers niet waarschijnlijk dat een gerandomiseerde trial naar het effect van dit soort maatregelen de goedkeuring van een medisch-ethische commissie krijgt. En zelfs als de virusremmers werken en vaccinatie tegen het nieuwe virus op tijd komt, dan nog zijn dit soort maatregelen van belang. Ze komen dan ook terecht aan de orde in de adviezen van de Gezondheidsraad, zij het weinig uitgewerkt. (HvdW)