Bètablokkers niet passé

Twee meta-analyses,12 en een paar editorials en commentaren die de plaats van bètablokkers bij de behandeling van ongecompliceerde hypertensie in twijfel trokken, kregen de laatste maanden veel aandacht in de internationale wetenschappelijke medische pers. Deze turbulentie komt mede door de recent gepubliceerde resultaten van de ASCOT-BPLA-trial, waarin de auteurs krachtig poneren dat de combinatie amlodipine-perindopril beter is dan de combinatie atenolol-thiazidediureticum. De auteurs van de meta-analyses, de ASCOT-trial en sommige van de commentaren zijn niet onafhankelijk van elkaar en lijken in een gezamenlijk offensief de ACE-remmers en de calciumantagonisten te willen promoten en tegelijkertijd de bètablokkers te willen dumpen. In ingezonden brieven in de BMJ worden de auteurs begrijpelijkerwijs beschuldigd van het creëren van een hype. Het bewijs waarop het een en ander gebaseerd is, is ontleend aan twee meta-analyses die inhoudelijk zo weinig van elkaar verschillen dat ze qua bewijskracht beter als één kunnen worden beschouwd. Deze meta-analyses zijn complex en hun methodologie is op een aantal punten aanvechtbaar. Theoretische wetenschappelijke discussie onder epidemiologische specialisten over de betrouwbaarheid van deze analyses en reproductie van de resultaten door een onafhankelijke groep, zijn minimaal vereist voordat we de conclusie kunnen overnemen dat bètablokkers passé zijn. Voor de publicatie van de metanalyse van Carlberg en Lindholm waren er al enige aanwijzingen dat atenolol minder werkzaam zou zijn dan andere antihypertensiva. En vervanging van atenolol door metoprolol is uit pragmatisch oogpunt een voor de hand liggend advies dat zonder veel bijkomende bezwaren gemakkelijk in de praktijk kan worden geïmplementeerd (Huisarts Wet 2004;47:651). Er is onvoldoende bewijs om alle bètablokkers te degraderen. Zeker in de combinatie met diuretica blijven zij vooralsnog eerstekeusmiddelen voor de behandeling van ongecompliceerde hypertensie. (EW)