Veranderende gezondheidszorg

De aanstaande veranderingen in de Nederlandse gezondheidszorg maken dat de gezondheidszorg meer dan ooit in de belangstelling staat van de bevolking, de hulpverleners en onderzoekers. Om een goede beoordeling te kunnen geven van die veranderingen is het noodzakelijk een systematische beschrijving op zak te hebben. Het boek De Nederlandse gezondheidszorg levert al meer dan twintig jaar een dergelijke systematische beschrijving. Vraag, aanbod en beleid worden achtereenvolgens op een overzichtelijke wijze in prettig geschreven proza aan de orde gesteld. Toch zijn er wel kanttekeningen bij het boek te plaatsen. Het boek is vooral een beschrijving in historisch perspectief, de toekomst komt er jammer genoeg bekaaid van af. Over het functioneren van de Nederlandse gezondheidszorg zijn de auteurs niet zo kritisch. We lezen bijvoorbeeld weinig over de knelpunten in de ziekenhuiszorg en over de vraag wat die ziekenhuizen nu leveren gezien het enorme beschikbare budget. We horen evenmin of de ontwikkeling van huisartsenposten goed is geweest en of de sterkere positie van ziektekostenverzekeraars een bedreiging vormt voor de professionele autonomie van artsen. Dat het kabinet Balkenende-II – percentagegewijs – nauwelijks geld besteedt aan preventie is een voetnoot, terwijl enige boosheid gezien de alarmerende cijfers over diabetes, obesitas en slechte drinkgewoonten op zijn plaats zou zijn geweest. Evenmin lezen we weinig over het, ondanks de mooie Volksgezondheid Toekomst Verkenning, gammele gezondheidszorg-informatiesysteem. De matige doelmatigheid van de zorg, zoals beschreven door TPG-baas Bakker, krijgt ook weinig aandacht. Nee, de auteurs presenteren de zorg bij voorkeur als een kabbelend beekje, terwijl deze in werkelijkheid een woeste stroom is met een sterke neiging buiten de oevers te treden. Dat rustige karakter van het boek wordt verder geïllustreerd door het feit dat de auteurs nogal teren op concepten uit de jaren tachtig en dat bijvoorbeeld informatie over huisartsen niet up-to-date is (nauwelijks tot geen informatie uit de Tweede Nationale Studie). Ook een meer internationale context had zeker niet misstaan, gezien met name de ontwikkelingen in de Europese Unie. Al die onrust en dynamiek van de jongste tijd lijken niet aan de auteurs besteed. Wel zijn er maar liefst vijftig pagina’s noten. Als die worden ingeruild voor dieper gaande analyses en bespiegelingen over de toekomst dan komt een completer plaatje over de grootste bedrijfstak van ons land. Nu is het boek vooral een naslagwerk. Dat is op zich al een grote verdienste. Koos van der Velden