Zinnig omgaan met geweld

Agressie is een verschijnsel dat zeer weinig voorkomt in de huisartsenpraktijk. Toch is het een relevant onderwerp, omdat het veel impact voor betrokkenen heeft. Het is vooral belangrijk om regelmatig voorkomende misverstanden en conflicten niet uit de hand te laten lopen, frustraties te hanteren en om bij dreigende agressie deëscalerend op te treden. Als (co)auteur van een soortgelijk boekje1 en trainer op dit gebied is mijn oordeel over dit boekje uiteraard niet geheel onbevangen. Dit is een boekje dat zich zowel op de zorg, het onderwijs, het bedrijfsleven, de politie, de brandweer, het leger, het gevangeniswezen en de beveiligingswereld richt. Een zeer brede doelgroep dus. Het beperkt zich bovendien niet tot agressie in die sectoren, maar bespreekt ook het omgaan met en het verwerken van zogenaamd zinloos geweld en (gewelddadige) calamiteiten. Ruim een derde van de inhoud gaat over verwerking van psychotrauma en slachtofferhulp. Het eigenlijke onderwerp – het omgaan met conflicten en agressie – omvat slechts 20 van de 136 pagina’s. Bovendien is dat aantal nogal opgeblazen met veel wit en illustraties, in feite bestaat het boekje uit 100 bladzijden relevante tekst. Het is ook wonderlijk dat het boekje in het geheel geen literatuurlijst of verwijzingen bevat. Er zijn wel relatief uitgebreide besprekingen van onderwerpen als: de evolutie van de hersenen, de functie van agressie in de evolutie en experimenten met manipulaties van (agressief) gedrag van Mildram en Zimbardo uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Maar de auteurs verantwoorden aangehaald ‘onderzoek’ nergens, terwijl vaak ook niet duidelijk is wat het onderzoek ons leert over het onderwerp. De uitwaaiering van de inhoud – er is zelfs een hoofdstuk gewijd aan het voeren van een slechtnieuwsgesprek zonder dat het duidelijk is hoe dat aan het onderwerp gelieerd is – en de breedte van de doelgroep maakt het boekje nogal pretentieus. Het illustratiemateriaal is merkwaardig: foto’s van een Duits concentratiekamp, van slachtoffers van de tsunami in 2004, prachtige foto’s van een bliksemschicht, voetstappen in het zand en rotsen aan zee. Medisch-psychiatrische aspecten van agressie komen in het geheel niet aan de orde. Heel modern, maar evenzo commercieel, is de koppeling aan maar liefst twee websites: www.agressiegezondheidszorg.nl en www.omgaanmetagressie.nl, waarmee het gebied op internet min of meer ingenomen wordt. Het onderwerp is hot: tik het in op Google en je krijgt duizenden verwijzingen. Op de een of andere manier is agressie net zo iets als seks. Alleen het woord al trekt de gretige blik. Dit boekje is gemaakt met steun van en steunt de Landelijke StichtingTegenZinloosGeweld. Van het schrijversechtpaar brengt de man zijn ervaring bij de Koninklijke Marechaussee in en de vrouw haar ervaring als slachtoffer. Ondanks de kanttekeningen is het een sympathiek boekje, dat met veel betrokkenheid is geschreven. Ik betwijfel echter of het mensen leert om effectief om te gaan met conflicten of lastig en agressief gedrag van patiënten in de gezondheidszorg. Douwe de Vries