Neurologische puzzels

Huisarts Zaat en neuroloog Zwetsloot schreven een onderhoudend boekje in de bekende serie Practicum huisartsgeneeskunde over neurologische ziektebeelden die de huisarts hooguit enkele malen in zijn carrière ziet. Ze bespreken patiënten met klachten die uiteindelijk veroorzaakt worden door ziektebeelden als MS, het syndroom van Guillain-Barré-Strohl, het syndroom van Brown-Séquard, een meningeoom bij het ruggenmerg, cerebellaire atrofie van Pierre Marie, cervicale myelopathie, een epiduraal abces in de wervelkolom, een colloïdcyste in de derde ventrikel, een hemangioblastoom en ALS. Vrijwel alle casussen zijn uit de grote groepspraktijk van Zaat afkomstig, wat laat zien dat de genoemde ziektebeelden niet zo zeldzaam zijn dat je er als huisarts geen rekening mee hoeft te houden. Deze ziektes zijn lastig te diagnosticeren omdat ze zich over het algemeen gestaag ontwikkelen, en de klachten in het begin meestal atypisch zijn en gemakkelijk veroorzaakt kunnen worden door andere, vaker voorkomende en onschuldiger ziektebeelden. Als de klachten aanhouden en subtiel afwijken van het normale patroon, is het de vraag wanneer de alarmbellen bij de huisarts moeten gaan rinkelen. Soms blijken er achteraf al verschijnselen te zijn geweest die de huisarts op het juiste spoor hadden kunnen zetten, verschijnselen die de huisarts op het moment zelf niet opmerkte. Het is echter de vraag of je dat door geregelde opfrissing van neurologische kennis en het meer routinematig verrichten van neurologisch onderzoek kan voorkomen. Een duidelijk antwoord op laatstgenoemde vraag geven de auteurs niet. Hoewel ze vermelden dat de luie dokter zichzelf tekort doet door niets op te zoeken en bij gevoelens van ‘niet pluis’ gewoon door te sturen, blijkt uit de meeste casussen dat de uiteindelijke diagnose doorgaans specialistisch onderzoek en neurologische expertise vereist. In het gunstigste geval krijgt de huisarts door studie wat meer gespecificeerde vermoedens over de diagnose. Het is echter doorslaggevend voor de uiteindelijk geleverde kwaliteit van zorg dat de huisarts beschikt over de juiste attitude: de bereidheid een eenmaal gestelde diagnose te allen tijde opnieuw in twijfel te trekken. Tjerk Wiersma