Ziek van de baas?

Waarom zou een arbeidsconflict iemands gezondheid en welbevinden beïnvloeden? En maakt het uit met wie je ruzie hebt? Dat waren de vragen van een onderzoek die onderzoekers van de Afdeling Arbeids- en Organisatie Psychologie van de Universiteit van Amsterdam zich stelden in opdracht van de Nederlandse Stichting voor Psychotechniek. Ze combineerden een uitgebreid literatuuronderzoek met een enquête onder 325 werknemers en een klein kwalitatief onderzoek bij tien werknemers die na een conflict ziek thuis zaten. Uit het literatuuronderzoek bleek in de verschillende onderzoeken een matige correlatie te bestaan tussen conflicten op het werk en ervaren stress en lichamelijke klachten (r variërend tussen 0,24 en 0,54). In een Fins onderzoek met een lange follow-up bleek de kans op arbeidsongeschiktheid vooral groot bij vrouwen die niet alleen een arbeidsconflict, maar ook huiselijke problemen hadden. In het kwalitatieve onderzoek noemden de patiënten vooral slaapproblemen, angst en hyperventilatie. Conflicten horen echter bij het werk. Er zijn zelfs aanwijzingen dat teams die complexe taken moeten uitvoeren, betere resultaten behalen naarmate ze meer meningsverschillen over de aanpak hebben. Taakinhoudelijke conflicten mogen dan nuttig zijn, maar sociaal-emotionele conflicten leveren problemen op. De correlatie tussen emotionele conflicten en psychisch welbevinden is in onderzoek steevast hoger dan die tussen taakconflicten en welzijn. In de eigen enquête (respons 58%) vonden de onderzoekers een verband tussen sociaal-emotionele conflicten met bazen. Een conflictmijdende instelling was daarbij een extra risicofactor. Ruzie met directe collega's is minder ingrijpend dan een conflict met de baas. Leidinggevenden zouden volgens de onderzoekers een coachende stijl moeten hebben en daarin ook getraind moeten worden. Werknemers zouden moeten leren om conflicten niet te vermijden en problemen gericht op te lossen. In de praktijk vallen er ondanks deze kennis toch nog veel mensen over boord. De samenwerking tussen bedrijfsartsen en huisartsen is ondanks alle mooie intenties nog steeds beroerd. Conflictbemiddeling zoals door De Dreu en Van Dierendonck voorgesteld, lijkt me een beter alternatief om de WAO-instroom te beperken dan allerlei ingangsregels die nu in de verkiezingsprogramma's worden opgevoerd. (JZ)