Het medisch jaar 2000

Vijfentwintig jaar lang bood de jaarlijkse uitgave Het Medisch Jaar steeds binnen enkele jaren een min of meer compleet beeld van de geneeskundige ontwikkelingen van de tijd. De redactie nodigde daar, goed gespreid vanuit de verschillende specialismen, auteurs voor uit. Doelstelling daarbij was informatie vanuit de verschillende deelgebieden van de geneeskunde te verschaffen aan de beoefenaren van de andere deelgebieden ten behoeve van de samenhang in de geneeskundige praktijk. Dit jaar koos de redactie een andere formule om haar oorspronkelijke doelstelling te bereiken. Zij selecteerde vanuit de Nederlandstalige literatuur zeven actuele thema's, waarover vragen aan deskundigen van uiteenlopende disciplines werden voorgelegd. Aldus ontstond een aantal rondom een thema gegroepeerde artikelen die deze thema's, soms op verrassende wijze, nader uitdiepen. De behandelde thema's zijn: screening op borstkanker, chronische vermoeidheid, anorexia en boulimia nervosa, insulineresistentie en diabetes mellitus type 2, erfelijkheidsadvisering bij infertiliteit, infectieziekten bij ouderen en depressie na myocardinfarct. Steeds wordt getracht de wetenschappelijke ontwikkelingen te vertalen naar de praktijk, waar nodig ethische aspecten toe te lichten, de rol van de generalist/huisarts te formuleren en ook weer kritisch te kijken naar uitgangspunten en vooronderstellingen. De patiënt komt helaas slechts eenmaal aan het woord, terwijl de thematiek zich er toch op meer plaatsen toe leent het patiëntenperspectief te belichten. Daarentegen geeft de cultuurfilosofische benadering van een thema als het chronisch-vermoeidheidssyndroom weer een heel verrassend en herkenbaar perspectief aan een patiëntprobleem, waarop de geneeskunde vanuit haar gebruikelijke eenzijdige werkwijze geen antwoord heeft. ‘Gaat het om oorzaken (verklarende reducties) of om uitingen (biopsychosociale verschijningsvormen) van ziekte?’ zoals de verzekeringsarts Simon Knepper zich in zijn verhelderende bijdrage over ditzelfde thema afvraagt. Zo relativeert de internist/geriater Fiolet het belang van epidemiologie, diagnostiek en risicofactoren van infectieziekten bij ouderen met het geriatrisch adagium dat het uiteindelijk de bedoeling is leven aan de jaren toe te voegen en niet andersom, terwijl zijn collega Peetermans, internist/infectiearts, heel praktisch en concreet en voorzien van heldere illustraties aanbevelingen geeft voor behandeling met antibiotica.

De nieuwe opzet van het boek mag geslaagd genoemd worden. De gekozen onderwerpen beslaan een breed terrein van de geneeskunde en zijn veelal onderwerp van verandering van inzichten en discussie. De geformuleerde vragen sluiten zeer wel aan bij de actualiteit en gaan controverses niet uit de weg. Zij sturen de antwoorden ook zodanig dat per thema een levendig en ‘breed’ beeld ontstaat van wat er op dit moment leeft. Ik kan mij zo voorstellen dat hiermee de doelstellingen beter dan voorheen worden gehaald.