Behandeling van symptomatische urineweginfecties tijdens de zwangerschap

Doel

Vaststellen welk geneesmiddel het meest effectief is voor de behandeling van urineweginfecties in de zwangerschap.

Methode

Er werd uitgebreid gezocht naar gerandomiseerde trials. De belangrijkste uitkomstmaten waren onder andere: genezingspercentage, aantal recidieven, incidentie van vroeggeboorten, vroegtijdig breken van de vliezen en opname op de neonatale intensive care.

Resultaten en conclusies

Er werden maar vijf studies gevonden die aan de gestelde kwaliteitscriteria voldeden. Tussen de verschillende behandelingen werden geen significante verschillen gevonden wat betreft de onderzochte uitkomstmaten. Alle onderzochte antibiotica bleken tot hoge genezingspercentages te leiden en gaven weinig bijwerkingen. Er zijn onvoldoende onderzoeksgegevens om een specifiek advies te kunnen geven voor de behandeling van symptomatische urineweginfecties in de zwangerschap. Nader onderzoek van de meest voor de hand liggende antibiotica is aangewezen, waarbij men zich vooral zal moeten toespitsen op dosering, duur van de behandeling, gebruiksvriendelijkheid, effecten bij moeder en kind en kosten.

Commentaar

Nadere bestudering van de opzet van de vijf geïncludeerde onderzoeken leert dat in vier van deze studies de onderzoeksgroep uitsluitend bestond uit zwangeren met pyelonefritis, die voor het merendeel in het ziekenhuis waren opgenomen. Slechts één onderzoek betrof vrouwen met een ongecompliceerde urineweginfectie in de zwangerschap. In dit laatste onderzoek werden een behandeling met vijf dagen nitrofurantoine en één met vijf dagen ampicilline met elkaar vergeleken, waarbij geen significante verschillen in genezingspercentages werden aangetoond. In de overige vier onderzoeken werden met name verschillende regimes van intraveneuze behandelingen met elkaar vergeleken of intraveneus versus intramusculair gevolgd door orale medicatie. De auteurs van dit literatuuroverzicht geven aan dat alle opgenomen onderzoeken een te kleine onderzoeksgroep hadden om een duidelijk verschil in genezingspercentage (van bijvoorbeeld 85% versus 95%) te kunnen detecteren. De constatering dat er geen verschil werd gevonden, wil dus niet zeggen dat dit verschil er niet is. Al met al blijkt er buitengewoon weinig goed onderzoeksmateriaal te zijn over de behandeling van urineweginfecties in de zwangerschap. Deze review levert derhalve geen nieuwe gezichtspunten op voor de aanpak van deze problematiek in de huisartspraktijk. De conclusie van de onderzoekers dat er onvoldoende gegevens zijn om enige specifieke behandeling te kunnen aanbevelen lijkt me juist. Daar waar ze constateren dat alle antibiotica zeer effectief bleken wat betreft hun genezingspercentage, dient de lezer zich te realiseren dat in de ambulante setting slechts in één klein onderzoek naar ampicilline en nitrofurantoine is gekeken. Over andere antibiotica voor ongecompliceerde urineweginfecties is helemaal niets bekend. De auteurs pleiten voor meer onderzoek. Dit zou wat mij betreft dan ook vooral in de huisartspraktijk moeten gebeuren.