Een epidemie van genitale verschrompeling

De wetenschappelijke literatuur staat vol onverwachte mededelingen. Dat is amusant, verbazingwekkend en leerzaam tegelijk. Neem het volgende. Dzokoto en Adams analyseerden 56 gevallen van in de media gerapporteerde gevallen van ‘genitale verschrompeling’ in West-Afrika. Een typisch geval gaat als volgt: twee mensen staan met elkaar te praten, bijvoorbeeld als de een de ander de weg vraagt, het slachtoffer voelt zijn/haar geslachtsdeel slinken, vreest van dit lichaamsdeel beroofd te worden, begint te schreeuwen, zet de achtervolging in op de vermeende, inmiddels op de vlucht geslagen dader, omstanders sluiten zich aan bij de achtervolging, uiteindelijk wordt de vermeende dader flink afgerost wat leidt tot herstel van de genitale situatie bij het slachtoffer. Het zal geen verbazing wekken dat er diverse doden zijn gevallen onder de vermeende daders. Er zijn verschillende epidemieën geweest, waarvan het einde meestal werd ingeluid als de autoriteiten de vermeende slachtoffers achter de tralies zetten in plaats van de vermeende daders. De ziekte is ingebed in lokale opvattingen die weergegeven worden met de term juju: undercover opererende juju-mannen/vrouwen infecteren iemand bijvoorbeeld door een hand te geven; de geïnfecteerde voelt een brandende sensatie onder de navel en realiseert zich dat een kostbaar lichaamsdeel verdwijnt; handlangers van de juju benaderen het slachtoffer met de mededeling dat ze iemand weten die – tegen vrij hoge kosten – de situatie kan herstellen. Dzokoto en Adams zien deze medisch onverklaarde klacht als een uiting van mass psychogenic illness: er is de cultureel bepaalde angst van het genitaal beroofd te worden, de krant rapporteert een casus, een deel van de lezers wordt selectief attenter op sensaties vanuit de schaamstreek, het optreden van dergelijke sensaties tijdens een sociaal contact kan de paniekreactie oproepen die leidt tot de achtervolging. Wij kunnen besmuikt grinniken om zoveel bijgeloof, maar voor u dat doet, lees eerst het volgende. (PL)