Er is een groot tekort aan donororganen. Op 1 november 2008 stonden 1325 patiënten op de wachtlijst, van wie 71% wacht op een nier, 13% op een long, 10% op een lever en 4% op een hart (www.transplantatiestichting.nl). De verwachting is dat het tekort verder zal toenemen. Het is daarom belangrijk te weten waarom mensen zich niet als donor laten registreren. Wij vergeleken de redenen van chronisch zieken en gehandicapten (Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten) met die van de Nederlandse bevolking (Consumentenpanel Gezondheidszorg), beide NIVEL-panels.
Toestemming voor orgaandonatie
Iedere Nederlander van 12 jaar en ouder kan zich registreren in het Donorregister. Hierbij kun je aangeven of je wel of geen toestemming geeft voor orgaandonatie. Je kunt eventueel bepaalde organen (of weefsels) uitsluiten. Ook kun je de beslissing overlaten aan een ander. Chronisch zieken en gehandicapten staan niet alleen minder vaak geregistreerd in het Donorregister dan anderen (45,5% versus 60,8% (P ≤ 001)), ze geven ook minder vaak toestemming voor orgaandonatie. Eenderde (32,1%) van de geregistreerde ondervraagde chronisch zieken en gehandicapten zegt toestemming te geven voor orgaandonatie, van de algemene bevolking bijna de helft (45,5%) (P ≤ 001). Ook willen de geregistreerde chronisch zieken en gehandicapten minder vaak organen of weefsels afstaan dan anderen (70,5% versus 76,4%, P ≤ 001). Een op de vijf (geregistreerde) chronisch zieken en gehandicapten die toestemming geeft, doet dit met donatiebeperkingen. Meestal betreft dit ogen, huid, hart, longen, nieren of alvleesklier. Bijna een op de vijf geeft deze beperkingen aan vanwege zijn of haar chronische ziekte of handicap. Beide groepen zeggen ongeveer even vaak dat ze de beslissing overlaten aan nabestaanden (11,8% versus 10,6%).
Het registratieformulier niet opsturen
De belangrijkste reden om zich niet te laten registreren als orgaandonor is bij chronisch zieken en gehandicapten hun slechte gezondheid of ouderdom (zie tabel 1). Voor de algemene bevolking is dit een veel minder belangrijke reden; zij twijfelen vooral of willen er nog over nadenken. De mening van nabestaanden telt zwaar voor ruim eenderde van beide groepen. Bovendien denkt bijna de helft van de algemene bevolking en eenderde van de chronisch zieken en gehandicapten dat, als zij zich hebben opgegeven als donor, hun nabestaanden geen inbreng meer hebben. Ongeveer evenveel mensen geven zich niet op in de veronderstelling dat de registratie definitief is.
Conclusie
Chronisch zieken en lichamelijk gehandicapten staan minder vaak geregistreerd dan anderen en willen minder vaak donor zijn. Deze groep is kennelijk niet meer geneigd organen af te staan, ondanks hun eigen ervaringen. De belangrijkste redenen daarvoor zijn echter niet steekhoudend. Ondanks een slechte gezondheid of ouderdom kan men toch (beperkt) donor zijn; nabestaanden hebben wel inbreng; en de beslissing is niet onomkeerbaar. Een duidelijke en regelmatig terugkerende voorlichtingscampagne in de media kan deze misvattingen rechtzetten.
| NPCG (N=1282) | CoPa (N=1205) | |
|---|---|---|
| Ik ben, volgens mij, niet geschikt als orgaandonor (leeftijd/slechte gezondheid, etc.). | 53,9 * | 20,6 |
| Ik twijfel nog/ik denk er nog over na. | 37,1 * | 63,1 |
| Het invullen van het formulier is niet nodig, want ik laat het over aan mijn naasten. | 36,2 | 36,7 |
| Ik denk dat als ik eenmaal ja heb gezegd, nabestaanden niks meer te zeggen hebben. | 33,7 * | 48,7 |
| Het is zo definitief, als je van mening verandert kun je niet meer terug. | 32,8 * | 45,5 |
| Ik ben tegen registratie. | 28,6 | 25,5 |
| Ik wil niet over orgaandonatie denken. | 28,0 * | 20,1 |
| Ik ben tegen orgaandonatie. | 24,1 * | 9,4 |
| Het doneren van organen of weefsels is tegen mijn geloof of overtuiging. | 11,4 | 9,5 |
| Het invullen van het formulier is niet nodig: ik heb een donorcodicil/eigen verklaring. | 10,8 * | 5,0 |
Colofon
Het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten (NPCG) is een landelijk representatieve vertegenwoordiging van niet-geïnstitutionaliseerde mensen met een lichamelijke chronische ziekte of lichamelijk beperking. Het Consumentenpanel Gezondheidszorg (CoPa) vormt een representatieve afspiegeling van de volwassen bevolking van Nederland. De gegevens zijn verzameld in 2007 en (deels) in 2004 en gewogen naar de samenstelling van de algemene Nederlandse bevolking. Voor meer informatie zie www.nivel.nl.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
