Minder testen en minder antibiotica: utopie?

Implementatie is de ultieme uitdaging voor de makers van richtlijnen. Hoe moeilijk het is het beleid van huisartsen te beïnvloeden, ondervond men in Noorwegen. Een breed pakket interventies werd ingezet om richtlijnen in te voeren voor de behandeling van urineweginfecties en acute keelpijn. Urineweginfecties bij niet-zwangere vrouwen tussen 16 en 55 jaar met typische symptomen zouden met antibiotica kunnen worden behandeld zonder voorafgaand urineonderzoek. De richtlijn voor acute keelpijn hield in dat meestal geen antibiotica nodig zijn. Bij beide patiëntencategorieën kan de huisarts zo vaker volstaan met een telefonisch contact. De interventies bestonden uit het trainen van huisartsen en praktijkassistentes in het gebruik van beslisbomen die in het elektronisch medisch dossier waren ingebouwd en het geven van voorlichtingsmateriaal aan de patiënt. Verder werd het tarief voor een telefonisch consult meer dan verdubbeld; dit tarief was eerst slechts € 2,96. De helft van de 142 praktijken kreeg deze interventies op het gebied van urineweginfecties, de andere helft op het gebied van acute keelpijn. De praktijken fungeerden als controlegroepen voor elkaar. Gedurende vier maanden vóór en vier maanden na de interventies werd het beleid gemeten, bij zo'n 10.000 contacten voor een urineweginfectie en 17.000 contacten voor acute keelpijn. Logistische regressie liet weinig effect zien van de interventies. Huisartsen in de urineweginfectie-interventiegroep verrichtten niet minder urineonderzoek (45%) en de huisartsen in de keelpijninterventiegroep schreven slechts een beetje minder vaak antibiotica voor (43 versus 48%, p=0,03). Het aandeel contacten dat per telefoon werd afgehandeld veranderde niet: gemiddeld 20% bij urineweginfecties en 13% bij acute keelpijn. De onderzoekers, overigens geen huisartsen, concluderen dat hun uitgebreide interventies te weinig invloed hadden op het beleid van de huisarts. Ze adviseren een meer actieve, op de individuele huisarts gerichte benadering, inclusief praktijkbezoeken. Vreemd eigenlijk dat richtlijnen die een flinke tijdwinst kunnen opleveren zo weinig weerklank vonden. Kennelijk zijn erg veel middelen en menskracht nodig om ingeslepen gewoontes te veranderen. (SZ)