De toekomst van de zorg

De Stichting Toekomstscenario's Gezondheidszorg is een onafhankelijke organisatie voor toekomstverkenning en strategieontwikkeling in de gezondheidszorg. VWS heeft de STG gevraagd een visie te ontwikkelen op de behoefte aan en aanbod van verpleging, verzorging en dienstverlening met optimale keuzevrijheid en kwaliteit ten behoeve van langdurige zorggebruikers in 2020. Het gaat daarbij met name om ouderen. De STG ging ervan uit dat vraagsturing en marktwerking in de sector verpleging en verzorging zouden zijn doorgevoerd. Het project is door kennisfusie gerealiseerd. Men heeft met een aantal sleutelfiguren een gesprek gehad en elf van hen gevraagd een essay te schrijven. Daarmee is een lijvig rapport tot stand gekomen met veel waardevolle informatie over de toekomst van de zorg. Ik zal volstaan met enkele opmerkingen. Brinkgreve stelt in haar essay mijns inziens de terechte vraag of het taalgebruik en de begrippen van vandaag nog wel gehanteerd kunnen worden om de toekomst te voorspellen. Hoewel het kortgeleden nog gehanteerde begrip ‘product’ en het afschuwelijke ‘productie draaien’ (Mootz) misschien nog wel in ambtelijke kringen worden gebruikt, lijken deze begrippen langzamerhand uit het taalgebruik te verdwijnen. Van Houten stelt terecht dat voor de cliënt de zorg niet zozeer een product is, maar een relatie en dat het gaat om de kwaliteit van de relatie en niet van het product. Dat neemt niet weg dat ook in de toekomst de zorgverleners wel degelijk aangesproken kunnen worden op de kwaliteit van hun kennis en vaardigheden. Men ziet in de toekomst meer in een persoonsgerichte zorg, waarbij de verschillende vormen zoals de medische en maatschappelijke zorg, inclusief het wonen, goed op elkaar zijn afgestemd. Dit zal dan op wijkniveau moeten worden uitgevoerd naar het voorbeeld van enkele pioniersprojecten zoals in IJburg te Amsterdam, Moerwijk te Den Haag en in het landelijke Friese Trynwâlden. Er wordt in het rapport gesproken over een noodzakelijke verandering in het denken van vooral de beleidsbepalers. Dat is ‘het oude denken los laten en komen tot een creatieve en vruchtbare samenwerking’ op de terreinen van gezondheid, welzijn en wonen in de wijk. De conclusies van het rapport zijn samengevat in een aantal voorwaarden, keuzes en dilemma's op micro-, mesoen macroniveau. Het valt te hopen -vooral in het belang van de toekomstige ouderen, chronisch zieken en gehandicapten – dat ten minste enkele van de beleidsvoornemens zullen worden gerealiseerd.