Pseudokroep

Inleiding

Pseudokroep is een aandoening die voorkomt bij jonge kinderen tussen de 3 maanden en 6 jaar (met een piek in het 2e en 3e levensjaar), voornamelijk in de herfst- en wintermaanden. De incidentie in de leeftijd van 0 tot 5 jaar ligt tussen de 15 en 37 per 1000 kinderen per jaar. 1, 2 Pseudokroep is in de meeste gevallen een self-limiting aandoening waarbij adviezen en geruststelling door de huisarts volstaan. De behandeling die over het algemeen wordt toegepast is stomen met warme, vochtige lucht. In klinische setting is aangetoond dat het toedienen van corticosteroï-den effectief is. Van alle kinderen die door de huisarts worden gezien met pseudokroep wordt een heel klein deel (ongeveer 2%) naar de kinderarts verwezen. 1

Achtergrond

Definitie

Pseudokroep (laryngitis subglottica) is een aandoening die wordt gekenmerkt door blafhoest, heesheid en stridor, en die in de meeste gevallen wordt veroorzaakt door een infectie. Andere oorzaken zijn onder meer: allergie of een vreemd lichaam. De aandoening komt voornamelijk voor bij zuigelingen en kinderen tot ongeveer 6 jaar. Ontsteking van het slijmvlies van de bovenste luchtwegen kan leiden tot een luchtwegobstructie in het subglottische gebied. De dag voorafgaand aan de aanval is de ouders meestal niets bijzonders opgevallen. In het tweede deel van de avond wordt het kind wakker met een typische inspiratoire stridor, blafhoest en intrekkingen. Koorts is vaak afwezig. Onrust verergert de benauwdheid. Al voordat de huisarts wordt gebeld zijn de meeste ouders al uit eigen beweging begonnen met stomen. Het is niet bekend hoe vaak de aandoening door de ouders met stomen in de badkamer wordt opgevangen zonder dat de huisarts wordt geraadpleegd.

Etiologie

Vele virussen kunnen dit ziektebeeld veroorzaken, maar de virussen uit de para-influenzagroep komen het meest voor.

Diagnostiek

De diagnose wordt gesteld op basis van de typische anamnese. Bij onderzoek zijn er behalve de stridor geen andere auscultatoire afwijkingen. In de differentiële diagnose wordt altijd epiglottitis genoemd. Bij deze zeer zeldzame aandoening is het kind echter veel zieker, heeft hoge koorts, keelpijn en kwijlt (slikklachten).

Veel gebruikte therapie

Het laten inademen van verwarmde vochtige lucht (stomen in badkamer) en geruststelling vormen de meest toegepaste therapie. Het werkingsmechanisme van verwarmde vochtige lucht bij pseudokroep is onbekend. In de medische literatuur wordt veel aandacht besteed aan de behandeling met corticosteroïden bij pseudokroep. Hierbij wordt verondersteld dat corticosteroïden een snel effect (binnen 30 minuten) zouden geven. De werking berust op de vasoconstrictieve (zwelling verminderende) in plaats van anti-inflammatoire eigenschappen van steroïden. 3

Methode

We zochten in december 2001 in de Cochrane Controlled Trial Register, in Medline, in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde en in Huisarts en Wetenschap naar reviews en randomized controlled trials (RCT's). De trefwoorden waren: croup, pseudocroup en laryngitis subglottica in combinatie met humidified air, moist air, humidification, mist en corticosteriods. Ook werden referenties van overzichtsartikelen en related articles in Medline nagetrokken op aanvullende onderzoeken.

Klinische vragen

Wat is er bekend over het effect van stomen met warme vochtige lucht?

Gunstig effect. Het effect van stomen met warme vochtige lucht in de badkamer is nooit onderzocht. Het mogelijke gunstige effect zou verklaard kunnen worden uit de rustgevende omstandigheden die hierbij worden gecreëerd. 3 Over stomen met vochtige lucht in een soort tentje werd één onderzoek (RCT) gevonden met slechts zestien kinderen. Er werd geen verschil in effect gezien tussen het laten inademen van vochtige lucht en het laten inademen van gewone ‘kamerlucht’. 4 Er werden geen Odds-ratio's berekend. Nadelig effect. Er worden geen nadelige effecten van de behandeling met vochtige lucht gemeld.

Wat is er bekend over het effect van corticosteroïden in de huisartspraktijk?

Gunstig effect. Er zijn geen RCT's in de huisartspraktijk uitgevoerd. Over het effect van glucocorticosteroïden vonden we een Cochrane-review 5 (24 onderzoeken ingesloten) en 2 systematic reviews. 6, 7 Glucocorticosteroïden geven een verbetering van de symptomen bij pseudokroep binnen zes uur na toediening. Er is geen verschil in effectiviteit van vernevelde budesonide of dexamethason (oraal of intramusculair). Bij de met corticosteroïden behandelde kinderen waren minder interventies (toedienen adrenaline) nodig en de ziekenhuisopnameduur was korter. In overzichtsartikelen wordt soms het zeer snelle effect van corticosteroï-den (binnen 30 minuten) genoemd. 3 In de onderzoeken waarin het effect van corticosteroïden na 30 minuten werd geëvalueerd, werd op dit tijdstip geen statistisch significant effect gevonden. 8 , 9 , 10 , 11Nadelig effect. Bij de onderzoeken in de klinische setting werden geen nadelige effecten gemeld. 12

Conclusie

Stomen in de badkamer is nooit onderzocht. In de praktijk lijkt deze behandeling echter zeer effectief te zijn; bij slechts 2% van de kinderen zijn verwijzing en een klinische behandeling noodzakelijk. De behandeling met corticosteroïden is alleen in klinische setting onderzocht. Het effect van corticosteroïden treedt op binnen 6 uur. Omdat stomen en het geruststellen van het kind door de ouders volstaat, is er geen reden deze behandeling te vervangen door een interventie met corticosteroïden.