Afvallen!!!

Als huisarts hoor ik vaak van patiënten dat ze willen afvallen. Met een moedeloze blik kijken ze me aan. Een dieet volgen lukt ze niet, en dat kan ik me ook wel voorstellen. Wie houdt het wel vol om alleen maar chemisch smakende shakes te drinken? Dat moet toch anders kunnen? Zelf weet ik vaak niet welke adviezen ik kan nog geven. Dit boek belooft géén wonderdieet, maar wel een op maat gemaakte handreiking om het gewicht binnen de perken te houden. Ik was enigszins sceptisch toen ik begon te lezen. Tatjana van Strien doet inmiddels twintig jaar onderzoek naar lijnen en overeten aan de Vakgroep Klinische Psychologie van de Radboud Universiteit Nijmegen. Gelukkig, dacht ik, geen goeroe, maar iemand die gedegen onderzoek uitvoert. Waarom lijnen (meestal) niet helpt legt Van Strien duidelijk uit. Sterker nog; er is vaak een toename van het gewicht na een lijnpoging: het jojoën. Het berustende advies van veel huisartsen om helemaal niet te lijnen, slaat dus toch ergens op. Maar de schrijfster geeft aan dat dit niet voor iedereen geldt: je moet eerst de succesvolle lijners van de niet-succesvolle lijners scheiden. Er zijn twee soorten dikke mensen. Het komt er kort op neer dat je excessieve eters kan onderverdelen in externe eters en emotionele eters. Externe eters kunnen geen weerstand bieden aan voedselprikkels, zoals de geur en de smaak van voedsel of een mooie presentatie. Ook al zijn deze mensen verzadigd, ze blijven eten, omdat het normale regelmechanisme doorbroken is. Het zijn mensen die zich op recepties strategisch opstellen bij de tafel met mooie hapjes. Daarnaast zijn er de emotionele eters. Normaalgesproken heb je bij stress minder honger, maar deze mensen reageren juist met eten als ze negatieve gevoelens hebben. Om deze twee groepen te onderscheiden heeft Van Strien een handige vragenlijst en eetdagboek opgesteld, die in verkorte versie in een bijlage is te vinden. Handig voor de diagnostiek, maar wat adviseer je daarna? Blijkbaar valt er als huisarts geen eer te behalen aan de emotionele eters. Jammer, want de meeste dikke mensen zijn vrouwen en de meeste dikke vrouwen zijn ook nog eens emotionele eters. Eigenlijk moeten ze allemaal naar een voor hen geschikte psycholoog. Het is makkelijker om wat te bereiken bij de externe eters. Ook hier kan een psycholoog of zelfs de huisarts goed helpen. Stap voor stap leert de persoon met verleidelijke prikkels om te gaan, totdat er een normaal eetpatroon overblijft. Zou het echt zo makkelijk zijn? Eigenwijs als ik ben, belde ik een vriend die twee jaar terug spectaculair afgevallen was (van 144 kilo naar 96 kilo bij een lengte van 1,96), terwijl het bij zijn zwaarlijvige vriendin absoluut niet wilde lukken. Hij bleek een externe eter te zijn en zij een emotionele. Hem lukte het wel via een soortgelijke methode als in dit boekje om blijvend af te vallen, terwijl zijn vriendin afhaakte. Als het voorjaar eraan komt, neemt de vraag om af te vallen ook weer toe. Al met al moet ik toegeven dat ik door het boekje nu handvatten heb voor de volgende keer dat een dikke patiënt komt met de opmerking: ‘Dokter, ik wil afvallen en niets helpt!’