Automatiseringsgeloof

Bij nummer 8 van H&W 2005 zat als bijlage de Nieuwsbrief invoering Elektronisch Medicatie Dossier en Waarneem Dossier Huisartsen. Het hoofdartikel op de voorpagina begint met de regel: ‘Een van de meest geciteerde uitspraken: In de zorg-ICT zijn drie doelen van belang: implementatie, implementatie, implementatie.’ Drammen, drammen, drammen dus maar, maar waarom? Gezien de grote waarde die in de huisartsgeneeskunde wordt gehecht aan evidence als basis voor richtlijnen, dringt zich de vraag op of er een publicatie bestaat – al was er maar één – met de resultaten van een betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek, waaruit onomstotelijk blijkt dat de implementatie van ICT de kwaliteit van de patiëntenzorg in de huisartsgeneeskunde ten goede komt. Twee collega’s en deskundigen op het gebied van implementatie van ICT in de zorg konden mij hieraan desgevraagd niet helpen. Zelf zwichtte ik destijds vrij snel voor de verleiding van een fraaie computer in de spreekkamer en ik wil de voordelen beslist niet ontkennen: minder troep op het bureau, geen problemen meer met het lezen van mijn handschrift, lekker snel, gemakkelijk en efficiënt (wanneer alles werkt) en nieuwe sociale contacten met buitengewoon aardige mensen (wanneer er problemen zijn en hulp nodig is). Ik kan en wil mij ook beslist niet verzetten tegen een onomkeerbare trend in onze samenleving, die zich – als vanzelfsprekend, inclusief de hierbij behorende vertraging – ook in de gezondheidszorg doet gelden. Ik vraag mij wel af of het verwachtingspatroon van de betreffende implementatie met betrekking tot de kwaliteit van de patiëntenzorg niet ietwat te hoog ligt. Ook waag ik het wel eens te betwijfelen of andere aspecten van de Nederlandse gezondheidszorg die zeer dringend extra aandacht verdienen, niet lijden onder de prioriteit die de implementatie van ICT krijgt. Hoeveel weggegooid geld heeft de ICT-implementatie al niet gekost, hoeveel ondoordachte implementatiepogingen waren tot mislukking gedoemd, hoeveel kaf zat er niet onder het koren van de aangeboden producten en hoeveel nodeloze tijd, verspilde energie en overbodige ergernis zijn gestoken in een situatie die na 15 jaar nog verre van ideaal is? Implementatie in de zorg-ICT dreigt zo te verworden tot een holle leuze voor een beleid, waarin blind moet worden geloofd en dat geen kritiek duldt. Ignace Schretlen