Bundel Palliatieve Zorg

Doelgroep Professionals en vrijwilligers in de palliatieve zorg. Inhoud Dit boek beoogt onderzoeksresultaten over palliatieve zorg toegankelijk te maken voor ‘praktijkmensen’, zowel professionals als vrijwilligers. De 29 artikelen zijn vertaald, bewerkt en ingedeeld in 6 thema’s die ‘de hele palliatieve zorg’ bestrijken. De bundel is samengesteld uit in 2007 en 2008 verschenen artikelen van oorspronkelijk onderzoek van Nederlandse en Vlaamse auteurs. De artikelen zijn gezocht met behulp van MEDLINE en verschenen in 15 verschillende tijdschriften. De bundel lijkt een efficiënte manier voor (mantel)zorgverleners om op de hoogte te blijven van nieuwe wetenschappelijke inzichten. Aan de hand van de thema-indeling kun je je als lezer goed oriënteren. Het actuele thema palliatieve sedatie geeft niet alleen resultaten van kwantitatief onderzoek, maar ook een beschouwend artikel met interessante resultaten van vergelijkend onderzoek naar beroepscultuur en opvattingen van artsen in een drietal Europese landen. In het onderdeel ‘Kenmerken van de zorg’ worden resultaten gepresenteerd van een patiënttevredenheidsonderzoek over het levenseinde; dat onderzoek laat zien dat er nog veel verbeterpunten zijn in de palliatieve zorg. Oordeel Voor het door de redactie gestelde doel moeten de artikelen goed leesbaar en praktisch relevant zijn. Helaas is dat bij een aanzienlijk aantal niet het geval. In de meeste artikelen staan te veel cijfers of achtergrondgegevens in de tekst en zinnen van 35 tot 50 woorden zijn geen uitzondering. Andere artikelen zijn wel interessant, maar staan ver af van het dagelijkse werk. Wellicht is de doelgroep te breed gekozen. Verder mis ik onderzoek naar de continuïteit van zorg evenals naar de (inbreng van de) mantelzorg. Aan de andere kant bevreemdt het mij dat een onderzoek naar euthanasie en hulp bij zelfdoding in een bundel over palliatieve zorg is opgenomen. Dat 15 van de 29 artikelen (mede) zijn geschreven door de redactieleden heeft wellicht geleid tot selectiebias, wat te betreuren is. Oordeel De bundel bevat een overzicht van recent onderzoek naar een aantal relevante taakgebieden van de palliatieve zorg, maar geeft geen compleet beeld. Daarnaast is de praktische relevantie gering en de leesbaarheid matig. Het thema ‘Palliatieve sedatie’ bevat echter boeiend onderzoek en dat geldt zeker ook voor een deel van ‘Kenmerken van de zorg’. Ada Schonewille