Culturele beleving van ziekte en zorg

Dit boek beoogt een handvat te geven voor de interpretatie en begeleiding van patiënten met psychiatrische beelden en een andere culturele achtergrond. Die andere culturele achtergrond moet ruim genomen worden; ook een religieuze subcultuur valt eronder. De Cultural Formulation of Diagnosis is een term die in de psychiatrie opgang doet en waarbij voor de patiënt en zijn ziekteclassificatie (DSM-IV) rekening gehouden wordt met de culturele achtergrond, een andere beleving van klachten, de sociaal-culturele context van de patiënt en zijn aanpassing aan de ontvangende (Nederlandse) samenleving. Dit is met name gecompliceerd omdat deze patiënten te maken krijgen met een Nederlands zorgstelsel met autochtone hulpverleners, die veelal onbekend zijn met deze achtergronden. Arthur Kleinman heeft als geen ander gewezen op het nut van het betrekken van een culturele beleving van ziekte en zorg in hulpverlenerscontacten. In het voorwoord van dit boek waarschuwt hij ervoor dit niet als truc of methode te beschouwen, maar als een manier om sensitief te worden voor de ‘andere culturele belevingen’ in het hulpverlenerscontact. De schrijvers van dit boek hebben zijn waarschuwing ter harte genomen en zijn advies uitgewerkt in 20 boeiend beschreven casussen. Enkele bijlagen geven daarna een handreiking wat voor vragen inzicht in verschillende culturele aspecten kunnen geven. De behandelaars die in de casuïstiek aan bod komen, hebben ieder op hun eigen wijze deze handreiking geïnterpreteerd en dus ook anders gebruikt, omdat dit beter aansloot bij de vraag van de patiënt of bij hun eigen vragen. Zo wordt ook duidelijk dat de Cultural Formulation of Diagnosis een proces is in ontwikkeling. Ik mis een meer theoretische beschouwing over verschillen tussen culturen. Die zou nuttig zijn om naar culturele aspecten van patiënten te kunnen vragen om hun context beter te begrijpen. Ten slotte is het verhelderend om te lezen dat ook psychiatrische ziektebeelden in diverse culturen in ernst en beloop kunnen verschillen. Zo blijkt dat kortdurende psychotische episodes waarvan de patiënt volledig herstelt, in andere culturen vaker voorkomen dan in de westerse samenleving. Waarschijnlijk verdient in dit opzicht onze aanpak van psychiatrische ziektebeelden bij patiënten met een andere etnisch-culturele achtergrond ook enige herbezinning. Ik vind dit boek kortom een aanrader voor allen die geïnteresseerd zijn in deze problematiek.