De nieuwe cursus ‘Starten met stoppen’

Mevrouw Hoef heeft COPD

Mevrouw Hoef bezoekt huisarts Reehorst om de gegevens van de longarts te bespreken. Enkele weken geleden bracht haar zoon haar met spoed naar het ziekenhuis want ze was ineens zo benauwd. Dat was uiteraard een angstige ervaring. Eigenlijk vielen de onderzoeksuitslagen haar mee. Ze was zelf bang voor kanker, maar de longarts constateerde ‘COPD’. Hij heeft wel uitgelegd wat het was, maar ze snapt het nog niet goed. Reehorst pakt haar status erbij. Toen het gezin Hoef zich in de praktijk liet inschrijven, noteerde de praktijkassistente in het dossier dat mevrouw rookte en desgevraagd vertelt ze dat dat nog steeds zo is. Reehorst vervolgt: ‘Dan is stoppen het beste wat u kunt doen voor uw gezondheid!’ Reehorst legt uit dat zijn advies te maken heeft met de bevindingen bij de longarts. Mevrouw Hoef wil best proberen om te stoppen met roken. ‘Maar,’ zegt ze, ‘ik heb het wel vaker geprobeerd, maar hou het nooit lang vol! Mijn man rookt ook en die vindt het onzin om te stoppen.’ Reehorst biedt ondersteuning in zijn praktijk aan. Zowel de praktijkondersteuner als een praktijkassistente hebben een cursus gevolgd om rokers te begeleiden, dus mevrouw Hoef kan naar een van hen worden verwezen.

Stoppen, maar hoe?

Het belang van stoppen met roken wordt in 22 NHG-Standaarden onderstreept. In 2004 overleden 19.415 Nederlanders aan de gevolgen van roken, getuige onderstaande tabel. Roken is naar schatting verantwoordelijk voor 21 procent van de verloren levensjaren. Ziekte en sterfte door tabaksgebruik worden vooral veroorzaakt door coronaire hartziekten, cerebrovasculaire aandoeningen en COPD.Noot 1 Begeleiding van rokers is echter geen sinecure. Gelukkig hoeft het niet altijd zo uitgebreid, want onderzoeksgegevens wijzen uit dat een eenmalig stopadvies door een zorgverlener al effect heeft. Een uitgebreider stopprogramma is echter effectiever.Noot 2De volgende stappen zijn te onderscheiden in het begeleidingsproces:

• de ‘rookstatus’ noteren in het HIS;
• rokers (zeker als zij aan roken gerelateerde klachten hebben) een eenmalig stopadvies geven;
• rokers begeleiden bij het stoppen.

Motiverende gespreksvoering

Nicotineverslaving is hardnekkig en stoppen met roken betekent gedragsverandering. De combinatie van deze twee factoren maakt het voor rokers moeilijk om te stoppen. Prochaska en Diclemente beschreven de stadia van gedragsverandering.Noot 3 Motiverende gespreksvoering gaat mee met de fasen van gedragsverandering waarin de patiënt zich bevindt. De techniek stimuleert om nieuw gedrag te overwegen en toe te passen. Het mooie ervan is dat de begeleider niet zegt wat de cliënt moet doen, maar dat als het ware uit hemzelf laat komen. Bij rokers die willen stoppen kunnen principes uit de motiverende gespreksvoering prima worden toegepast. Volledige beheersing van de techniek is misschien niet nodig, maar sommige aspecten ervan zijn heel effectief in de begeleiding van rokers die willen stoppen.

Cursus Starten met stoppen

Het NHG ontwikkelde samen met de Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten en STIVORO een cursus met daarin aandacht voor nicotineverslaving, aspecten van motiverende gesprekstechnieken en praktijkorganisatie. Deze ‘duocursus’ is bestemd voor huisarts en praktijkondersteuner of -assistente. Starten met stoppen bestaat uit twee dagdelen en gaat in mei 2007 van start. Tijdens de cursus informeert een verslavingsarts over aspecten van nicotineverslaving. Ervaren trainers van STIVORO geven een inleiding over motiverende gesprekstechnieken. Samen met een praktijkondersteuner of -assistente kunt u bepalen wat in uw praktijk de beste praktijkvoering is. Meer informatie over de cursus vindt u op www.nhg.org (onder Scholing).

Sietsche van Gunst, assistent-wetenschappelijk medewerker NHG