Dreigen jongeren massaal burn-out te raken door corona?

Begin februari 2021 verscheen in het Algemeen Dagblad een interview met de voorzitter van het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-Out (NCPSB). Anders dan deze naam misschien doet vermoeden, is dat geen onafhankelijke instantie, maar een commercieel bedrijf met een zelfontwikkelde methode om burn-out te voorkomen of te behandelen. Uit onderzoek dat dit NCPSB had uitgevoerd, zou blijken dat ‘de te verwachten uitval voor 1 juli’ door burn-out onder jongeren maar liefst 82% is. Jongeren zouden daarom ‘in deze tijden van corona zelfs zwaarder mentaal belast worden dan ic-personeel’, omdat daar volgens vergelijkbaar onderzoek 79% dreigt uit te vallen. Daarnaast werd, aan de hand van enkele gedeelde praktijkervaringen, een beeld geschetst van een forse toename van het aantal suïcides onder jongeren.

Vertekening

Pas enkele dagen na deze berichtgeving werd het onderzoek in beknopte vorm openbaar gemaakt en toegelicht in een webinar. Daaruit bleek onder meer dat de jongeren niet willekeurig zijn aangeschreven en dat er geen onafhankelijke beoordeling van de resultaten heeft plaatsgevonden. Het meest opvallend is echter dat de jongeren bij het invullen van de vragenlijst moesten uitgaan van dit scenario: ‘Er komt een derde coronagolf. Waar code zwart zal gelden. De maatregelen zullen niet voor 1 juli worden opgeheven. Daarbij zullen dus ook ouders en begeleiders meer stress ervaren.’ Dat betekent dat de jongeren de vragenlijst hebben ingevuld vanuit een zeer somber scenario, wat de uitkomsten kan hebben vertekend.

Cijfers

Concrete, onafhankelijke cijfers over de huidige psychische gesteldheid van jongeren zijn moeilijk te vinden. Uit het laatste periodieke onderzoek onder werknemers (vanaf 15 jaar), uitgevoerd door TNO in november 2020, bleek het vóórkomen van burn-outklachten 17% te zijn. Daarmee is het onveranderd ten opzichte van het jaar daarvoor. De gesuggereerde toename van het aantal suïcides blijkt uit onafhankelijk onderzoek sowieso niet te kloppen: de Commissie Actuele Nederlandse Suïcideregistratie – waarin onder meer 113 Zelfmoordpreventie, landelijk netwerk ziekenhuizen en ggz- en ggd-instellingen zijn verenigd – meldde onlangs nog dat er tot en met januari 2021 geen toename in het aantal suïcides is gerapporteerd.

Reacties

Burn-out is (zowel binnen als buiten coronatijd) een belangrijk probleem, en de psychische gesteldheid van jongeren heeft ongetwijfeld te lijden onder de huidige coronamaatregelen. Huisartsen kunnen daar dus ook zeker op (blijven) letten. Maar in dit geval werd de aandacht op bijzonder ongenuanceerde wijze opgeëist door een bedrijf met gemengde belangen bij alarmerende uitkomsten. Het is daarbij opvallend hoe gemakkelijk de voorbarige en stellige uitspraken werden overgenomen door verschillende media.

Na reacties van onder meer Dokter Media en het aan Leiden University verbonden Nieuwscheckers hebben verschillende media hun berichten overigens gerectificeerd of teruggetrokken.