Gij zult bewegen!

Met het verschijnen van de CBO-Richtlijn Whiplash publiceerde Emil Keuter, een van de neurologen die bij het opstellen van de richtlijn betrokken was, ook een boek over whiplash voor patiënten. In 40 korte hoofdstukjes belicht hij het fenomeen whiplash. In de eerste hoofdstukken staat hij stil bij mogelijke oorzaken en gevolgen van de klachten die mensen ervaren na een whiplashongeval. Hij legt daarbij goed uit wat de beperkingen zijn van aanvullende diagnostiek, dat is prettig. Driekwart van het boek is gewijd aan de behandeling. Keuter definieert whiplash als een nekkneuzing, waarbij er geen sprake is van een hersenschudding of -kneuzing, een ruggenmergkneuzing of een wervelbeschadiging. De klachten die mensen kort na het ongeval ervaren, vergelijkt hij met de klachten die ontstaan na een enkelkneuzing. Ook probeert hij uit te leggen waarom klachten soms chronisch worden. Dat lukt maar ten dele, de lezer verliest hier het overzicht. Wel komt de rol van artsen die de klachten bagatelliseren of ontkennen uitgebreid aan bod. Keuter heeft veel begrip voor zijn patiënten, dat is duidelijk. In elk hoofdstukje voert hij een van zijn patiënten op, waarbij alle dimensies van de klachten de revue passeren. Aan de hand daarvan illustreert hij steeds opnieuw het belang van goed luisteren en begrip tonen, ook voor de emotionele en sociale kant van de klachten. Pas daarna kun je over een behandeling beginnen.

Keuter betoogt bovendien dat er eigenlijk maar één behandeling zinvol is: patiënten moeten hun eigen genezingsproces vormgeven. Ze moeten hun eigen activiteiten zo snel mogelijk oppakken, weer gaan bewegen en conditie opbouwen. Keuter biedt daarvoor een aantal concrete handvatten. Als er één boodschap luid en duidelijk overkomt, dan is het wel dat rust roest. Mij werd dat op een gegeven moment te veel, maar dit boek is bedoeld voor patiënten. Tot slot zit er nogal wat overlap in het boek, voornamelijk in het gedeelte dat over de behandeling gaat. Dat wekt de indruk dat de auteur in de loop van de tijd een aantal losse stukjes heeft geschreven die nu zijn gebundeld. Dat stoort vooral als je het boek achter elkaar leest, maar dat doen patiënten met langdurig klachten na een whiplashongeval waarschijnlijk niet. Voor deze lezers, en hun omgeving, is het boek dan ook heel geschikt.

Henriëtte van der Horst