Harttamponnade 1

Naar aanleiding van de klinische les ‘Harttamponnade, een levensbedreigende complicatie na een coronary bypass’ (H&W 2003;46:624-6) heb ik een aantal opmerkingen. Op de echofoto worden met een 2 de fibrineafzettingen/debris aangeduid, wat een onjuiste weergave van de werkelijkheid is. De dikke witte randen rond het hart en de buitenranden van het pericardzakje zijn artefacten van de echotechniek. Dit ontstaat doordat de geluidsgolven in het pericardvocht minder weerstand ondervinden dan in het omliggende weefsel en dit geeft op de overgang tussen pericardvocht en weefsel een forse reflectie. Deze reflectie geeft de witte verkleuring op het echobeeld. Fibrineneerslag geeft juist een zachtgrijze reflectie. Daarnaast heb ik ook een aanvulling op de conclusie. Juist de echocardiografie kan goed gebruikt worden in de eerste lijn. Tijdens uw eerste visite had u een werkhypothese van hartfalen, die u op basis van anamnese en klein lichamelijk onderzoek verwierp. Dat laat goed zien dat anamnese en klein lichamelijk onderzoek onvoldoende zijn om hartfalen adequaat te kunnen verwerpen. Dit geldt niet alleen voor deze specifieke casus, maar ook voor vele andere cardiale afwijkingen die met simpele echocardiografie zijn op te sporen. Op het Thoraxcentrum van het Erasmus MC leren studenten in één dagdeel om echocardiografie te verrichten en te beoordelen. Hun score voor het opsporen van simpele cardiale anatomische afwijkingen was bijna 100%. Dit onderzoek gebeurde met kleine draagbare echoapparatuur. De techniek, opleiding en prijs komen steeds meer binnen het bereik van de huisarts te liggen. Zelf gebruik ik al 7 jaar echografie in mijn praktijk en sinds 2 jaar doe ik ook echocardiografie. Implementatie van de echografie en de echocardiografie in het bijzonder lijkt me zeer de moeite waard. Ruud Kuiper