Heeft afzien van PSA-screening nadelen?

De onderzoekers gebruikten data van alle mannen ouder dan 40 die tussen januari 2005 en december 2019 minimaal 1 consult hadden bij een van de 128 klinieken van een grote gezondheidsorganisatie (Veterans Health Administration). Zij vergeleken de mannen die een jaarlijkse PSA-test kregen met de mannen die geen PSA-test kregen in de 3 voorafgaande jaren. Al deze mannen waren veteranen. 

Cohorten 

De belangrijkste uitkomsten waren de jaarlijkse incidentie van prostaatcarcinoom en die van gemetastaseerd prostaatcarcinoom. Het cohort bestond uit bijna 4,7 miljoen mannen in 2005 tot bijna 5,4 miljoen in 2019. Het percentage gescreende mannen nam af van 47,2% in 2005 tot 37% in 2019, conform de Amerikaanse richtlijn van 2012 die adviseerde niet te screenen.  

Incidentie 

De incidentie van gemetastaseerd prostaatcarcinoom nam in die periode toe van 5,2 naar 7,9 per 100.000 mannen. Niet-geteste mannen hadden dus een hogere incidentie van gemetastaseerd prostaatcarcinoom dan jaarlijks gescreende mannen. Daarbij was er een dosisresponsrelatie: hoe lager het screeningspercentage, hoe hoger de incidentie van gemetastaseerd prostaatcarcinoom 5 jaar later. 

Tot slot 

Het is op grond van dit ene onderzoek niet te zeggen of het NHG-standpunt moet worden aangepast. De resultaten onder militairen kunnen niet zomaar worden gegeneraliseerd naar burgers. Bovendien zullen de numbers needed to screen om 1 geval van gemetastaseerd prostaatcarcinoom te voorkomen hoog zijn. Andere vragen zijn: verlaagt screening de specifieke sterfte of de algehele sterfte en wat is de invloed van screening op het welzijn? Mogelijk moet hierover wel enige informatie worden gedeeld met mannen die uit zichzelf een PSA-test komen vragen. Te meer omdat de urologen in Nederland een terughoudend beleid voeren ten aanzien van ingrijpen na het stellen van de diagnose prostaatkanker.